OSTALI SEMINARSKI RADOVI - KRIMINOLOGIJA - |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
SAVREMENI ASPEKTI DELOVANJA ORGANIZOVANOG KRIMINALITETA
Organizovani kriminalitet, iako noviji teorijski pojam, ipak je veoma stara pojava. On postoji u skoro svim zemljama i pokazuje tendenciju povecanja. U skladu s tim, zemlje u kojima je najizrazeniji svakodnevno se suocavaju sa potrebom njegovog sprecavanja i suzbijanja.
Organizovani kriminalitet se od pocetka odvija iza paravana (nevidljiv je, a prisutan, ugrozavajuci i preteci), pa je dolazilo do stvaranja nejasnoca i protivurecnosti o samom fenomenu ove aktivnosti. Osim toga, kao drustveno negativna pojava, ima izuzetnu sposobnost da koristi povoljne uslove za infiltriranje u legalne drustvene strukture i da se vesto prilagodjava konkretnoj drustveno politickoj i ekonomskoj situaciji ne samo unutar jedne zemlje nego i na medjunarodnom planu.
Medjutim, jos nema opsteprihvacene definicije pojma organizovanog kriminaliteta, ni u politikoloskoj, ni u kriminoloskoj, ni u krivicnopravnoj literature. Ovome vjerovatno doprinosi i cinjenica da je u pitanju savremeni drustveni fenomen, da se ne ispoljava u svim zemljama u istim oblicima i sa istim intezitetom, vec su oni primjereni postojecim drustvenim odnosima i uslovima za odgovarajuce vidove kriminalne djelatnosti.
Umjesto toga, postoje mnoge slicne i razlicite definicije, sto ukazuje na neusaglasenost stavova sta sve obuhvata sadrzaj pojma organizovanog kriminaliteta.
Osnovni problem odnosi se na preciznost sadrzaja termina organizovani, koji moze imati vise znacenja. U tom smislu, cesto se pod isti pojam svrstava i organizovana kriminalna grupa, organizovano kriminalno udruzenje ili organizacija, sve do tipa klasicne mafije.
Rezultati teorijskih istrazivanja ukazuju na osnovni problem koji se ispoljava u definisanju pojma organizovanog kriminaliteta, s obzirom na to da se neki autori, s pravom, smatraju das vi oblici grupnog kriminalnog djelovanja ne predstavljaju i organizovani kriminalitet. Pobornici ovog misljenja isticu da je za postojanje organizovanog kriminaliteta, pored elemenata koji karakterisu organizovano kriminalno djelovanje, nuzno je jos nekoliko elemenata – posebnost strukture kriminalne organizacije, njene veze sa organima vlasti, posebnosti cilja, metoda i oblika djelovanja.
1. Istorijski aspekt razvoja organizovanog kriminaliteta
Kroz istoriju , definicija organizovanog kriminaliteta se mjenjala, ali je njena sustina ostala , da je to aktivnost kriminalnih grupa ili organizacija ciji je cilj protivzakonito obavljanje poslova, tj. vrsenje krivicnih dijela radi sticanja profita ili prevlasti u odredjenim oblastima drustvenog zivota.
Izraz organizovani kriminalitet prvi put se pominje u Engleskoj pocetkom XVIII vijeka, kada je djelatnost jedne bande kradljivaca nazvana upravo tim imenom. Pojava organizovanog kriminaliteta uocava se na tlu Evrope, najpre u italiji krajem XIX vijeka, u organizacionim oblicima mafije.
Kada se govori o istoriji organizovane kriminalne djelatnosti uopste, onda je nesumnjivo rijec o mafiji, koja cini terminoloski sinonim za sve vidove kriminalnog organizovanja.
Kada je rijec o znacenju pojma mafija, postoje razlicita misljenja. U maloj prosvetinoj enciklopediji navodi se da je mafija prvo bio naziv za tajno razbojnicko udruzenje na ostrvu Siciliji 1860. godine da bi kasnije ovaj termin koriscen za oznacavanje svake opasne, kriminalno organizovane grupe. Medjutim, u Etimoloskom rijecniku italijanskog jezika istice se da je ova rijec nastala ranih sezdesetih godina XIX vijeka i da je oznacavala nesto sarmantno, milo, drago i tome slicno. Stanje bezakonja u tom period navelo je vlasnike velikih posjeda da prepuste upravljanje svojom zemljom energicnim siledzijama koji su despotski vladali nad terorizovanim seljastvom.
Pocetkom XX vijeka mafija je prosirila svoju djelatnost i u SAD, kao tajna organizacija kriminalaca, formirana medju italijanskim imigrantima, prvobitno za ilegalnu proizvodnju i trgovinu alkoholom, a zatim za kontrolu reketa, kao i za poslove ilegalne trgovine narkotika, organizovanje kocke i prostitucije.
Medju najpoznatijim tradicionalnim mafijaskim organizacijama danas su italijanska Koza Nostra (Cosa Nostra), Ndrangeta (Ndrangheta), Kamora (Camorra), Sakra korona unita (Nuova Sacra Corona Unita), kineske trijade, japanske jakuze, kolumbijska narkomafija, ruska i albanska mafija.2. Organizovani kriminalitet kao forma savremenih oblika kriminaliteta
Organizovani kriminalitet nije samo teorijsko pitanje, vec i prakticni problem i posebna forma kriminaliteta. Njegov teorijski znacaj proistice prvenstveno iz obilja formi u kojima se manifestuje u skoro svim drzavam svijeta. Otuda njegov univerzalni karakter i interes medjunarodne zajednice za suzbijanje i sprecavanje pojave.
Organizovani kriminalitet je specificni oblik savremenih vidova profesionalnog kriminaliteta koji se po mnogim osobinama razlikuje i od tradicionalnih vidova zlocinackog udruzivanja, kao i od klasicnih oblika kriminaliteta, kako nacionalnih tako i medjunarodnih razmera. U tom smislu, bukvalno, nijedan kontinent, pa ni drzava svijeta nije postedjena ove pojave.
U zemljama severnoamerickog kontinenta on se manifestuje u kombinacijama tradicionalnih i nekih savremenih formi, posebno u SAD i Kanadi. Juznoamericke drzave, posebno Kolumbija, predstavljaju svjetski obrazac djelovanja narkomafije, kao i neke zemlje Dalekog istoka (Avganistan, Laos, Burma). Drzave Bliskog i Dalekog istoka, posebno muslimanskog nacionalnog podrucja, obiljezava era terorizma i trgovine ljudima. Zemlje istocnoevropskog i srednjoevropskog podrucja preplavljene su raznim uticajima nacionalnih i lokalnih tipova mafijaskih organizacija usmjerenih na trgovinu drogama i ljudima, te raznim oblicima privrednog kriminaliteta, zloupotrebom mehanizma privatizacije drzavnog i drustvenog kapitala.
Skoro sve drzave u svijetu, bez obzira na politicki sitem i stepen razvoja, suocene su sa problemom suprotstavljanja raznim oblicima savremenog kriminaliteta.
Savremeni oblici organizovanog kriminaliteta nisu mimoisli ni teritoriju Srbije i drugih bivsih jugoslovenskih republika. Oni na ovim podrucjima poprimaju nove forme i karakteristike, sa izrazenim stepenom drustvene opasnosti, profesionalnosti i nasilja. Pojava organizovanog kriminaliteta na nasim prostorima je novijeg datuma, a poslednjih petnaestak godina dobija sva obelezja profesionalizacije karakteristicne za savremene forme ove pojave u svijetu.
Oblici organizovanog kriminaliteta su mnogobrojni i raznovrsni. Razvijaju se i mijenjaju, prilagodjavaju novim, savremenim drustveni odnosima. Oni su razliciti od drzave do drzave, a pojedini oblici su izrazeni u mnogim drzavama svijeta. Terorizam, trgovina drogom, korupcija, reket, pranje novca i tgovina ljudima, zastupljeni su u skoro svim dijelovima svijeta. Organizovani kriminalitet ne ispoljava se u svim zemljama u istim oblicima i sa istim intenzitetom, vec se pojedini njegovi oblici prilagodjavaju postojecim aktuelnim drustvenim odnosima i kretanjima, kao i povoljnim uslovima za pojedine vidove kriminalne djelatnosti.
Cini se opravdanim da se ova pojava sagleda u najkarakteristicnijim dijelovima svijeta, odnosno u zemljama koje sun a odredjeni nacin i prepoznatljive po pojednim savremenim fenomenoloskim oblicima organizovanog kriminaliteta i njegovim karakteristikama, i gdje je ova pojava izrazenija. S tim u vezi, kao tipicni predstavnici, u ovom radu bice tretirane i grupisane pojedine zemlje centralne Evrope, neke zemlje istocne i jugoistocne Evrope te bivse jugoslovenske republike.2.1 Savremene forme organizovanog kriminaliteta u nekim zemljma centralne Evrope
Česka je veoma interesantna zemlja za mnoge organizovane grupe kriminalaca, prvenstveno iz zemalja jugoistocne i istocne Evrope, kao i nekih azijskih zemalja. Koliko su ove kriminalne grupe prisutne na podrucju Ceske najbolje pokazuje organizacja ceske policije za borbu protiv organizovanog kriminaliteta.
Kriminalne organizacije iz zemalja bivseg Sojetskog Saveza su najorganizovanije. Njihova aktivnost je u Ceskoj posebno povecana od 1996.godine. One su organizovane u tzv. “brigade”, cija imena uglavnom dolaze od mijesta njihovog porijekla ili porijekla njihovog vodjstva. Njihovi clanovi se organizuju uglavnom na teritoriji Ukrajine, gdje je i njihovo jezgro. Kriminalna djelatnost zadire u skoro sve oblasti zasticene ceskim pravnim normama. Nasilna kriminalna aktivnost, kao sto su ucene ili iznudjivanje, tzv.reketiranje, bez sumnje preovladava. Ovu djelatnost oni obicno nazivaju imenom “krisa”. Do 1999.godine “krisa” je obezbjedjivana uglavnom za poslovne ljude iz bivseg Sovjetskog Saveza koji vode svoje poslove u Ceskoj. Medjutim, poslednjih godina izrzeno je povecanje osiguranja “krise” za ceske i druge strane biznismene.
Uspostavljanje viznog rezima za neke od drzava bivseg Sovjetskog Saveza prouzrokovalo je povecanje ilegalnih migracija koje su podrzavale ruske kriminalne grupe u Ceskoj. Zene migranti se, po dolasku u Cesku Republiku, transportuju u nocne klubove i prisiljavaju na prostitucju.
Rasturanje droge je jos jedna vrsta kriminalne aktivnosti koju u ovoj zemlji vrse ruske kriminalne grupe, a dokazane su i veze sa albanskom i vijetnamskom zajednicom. Porijeklo droga (bijelog heroina) je uglavnom iz Avganistana, a krijumcari se u ovu zemlju kroz Bugarsku, Madjarsku i Slovacku.
Navedene kriminalne aktivnosti donose veliki profit ruskim kriminalnim grupama, sto im omogucava da imaju veliki uticaj na ekonomiju Ceske Republike. Pored toga, ovaj novac sluzi i za finansiranje same kriminalne organizacije i njenih aktivnosti.
Za legalizacju sredstava dobijenih kriminalnom aktivnoscu (pranjem novca), u Ceskoj Republici se koriste fiktivno osnovana preduzeca, najcesce na nepostojecim adresama ili na adresama ceskih gradjana koji o tome nista ne znaju.U Slovačkoj Republici organizovani kriminalitet je poceo da se pojavljuje u vecem obimu od 1996.godine, zbog cega je policija pristupila ozbiljnom prikupljanju informacija o postojanju i aktivnostima kriminalnih grupa na sistematican i svrsishodan nacin.
U period izmedju 1997.godine i 1999.godine u ovoj zemlji je u prosjeku bilo oko 50 registrovanih aktivnih kriminalnih grupa, sa oko 600 stalnih clanova, koje su uglavnom bile sastavljene od domacih drzavljana. U peiodu izmedju 2000. i 2003.godine doslo je do pada broja registrovanih grupa za 44 odsto. To znaci da je u okviru posmatranog perioda bilo u proseku 28 kriminalnih grupa.
Struktura organizovanog kriminaliteta na teritoriji Slovacke Republike je takva da se takve organizacije uglavnom bave ilegalnim iznudama, reketiranjem, ucjenama, narucenim ubistvima, trgovinom ljudima, drogom, oruzanim napadima i pljackom, prevarama, utajama poreza, ilegalnom trgovinom alkoholom, cigaretama i oruzjem, krsenjem zastite zivotinja i biljaka, itd. Dominantnu poziciju drze grupe ciji su clanovi uglavnom Slovaci.
Slovacka je, slicno susjednoj Ceskoj Republici, takodje postal veoma privlacno podrucje za mnoge organizovane grupe kriminalaca, prvenstveno iz zemalja istocne Evrope i bivse Jugoslavije. Te grupe cine uglavnom drzavljani Ukrajine, bjelorusije, Rusije, Madjarske, Cecenije, bivse Jugoslavije, Albanije, Turske, Vijetnama i Kine. Organizovane kriminlane grupe u Republici Slovackoj imaju u preovladjujucem broju slucajeva hijerarhijsku strukturu, cesto sa porodicnim odnosima izmedju clanova i sve cesce sa strancima kao dijelom organizacije. Glavne grupe cine kriminalci iz Ukrajine, Rusije, Ceske, Albanije i Madjarske.
U oblasti trgovine drogom na teritoriji Slovacke aktuelno je vise od 10 organizovanih grupa. Njihov broj se cesto mijenja. Na teritoriji ove zemlje veoma su aktivne albanske nacionalne grupe sa jakim nacionalnim, porodicnim i vjerskim osjecanjima.
Glavni snadbjevaci heroinom u Republici Slovackoj su Albanci s Kosova, iz Makedonije i Hrvatske.
Pranje novca je takodje izrazeno u ovoj zemlji. Posto su vlasnici klubova obicno vlasnici restorana i raznih firmi, to im omogucava da izvrse pranje novca – legalizaciju ilegalno stecenog novca. Ruska mafija novac stecen kriminalnim aktivnostima masovno ulaze u kupovinu nekretnina, cime, takodje vrsi pranje novca.
Organizovani kriminalitet je veliki problem u Madjarskoj, uprkos uspehu tranzicije ove zemlje ka demokratiji i trzisnoj ekonomiji u poslednjih desetak godina. Kriminalne organizacije u Madjarskoj ucestvuju u velikom broju operacija. Ta aktivnost potice jos od uslova koji su vladali pod socijalistickim rezimom prije 1989.godine, koji su stvorili od nje pogodno tlo za razvoj kriminaliteta.
Prema poslednjim izvjestajima organa unutrasnjih poslova, poznata ruska kriminalna organizacija – “Solncevskaja”, sa sjedistem u Moskvi, prosirila je svoje operacije i u Budimpesti.
Znacaj madjarskih kriminalnih organizacija objasnjava se, jednim dijelom, strateskim znacajem ove zemlje. Posto se nalazi u centru Evrope, organizacije koje vode medjunarodne operacije krijumcarenje droga, oruzja, vozila i umjetnickih dijela sa istoka cesto koriste madjarsku kao vaznu tranzitnu stanicu.
Madjarska je prvenstveno tranzitna zemlja, a potom i zemlja porijekla i destinacije za trgovinu zenama i djecom iz Rusije, Rumunije, Ukrajine, Moldavije, Bugarske i Balkana, za Zapadnu Evropu i SAD radi seksualne eksploatacije.
Kao zemlju pogodnu za vrsenje kriminalnih operacija Madjarsku sve vise koriste i kriminalne organizacije koje se bave krijumcarenjem ilegalnih imigranata u Evropu.
2.2 Savremeni oblici organizovanog kriminaliteta u bivsim jugoslovenskim republikama
Na prostorima bivsih jugoslovenskih republika organizovani kriminalitet se afirmisao nakon 90-tih godina proslog vijeka. Do tada se nije priznavalo postojanje ove pojave, sto je bilo karakteristicno i za mnoge druge zemlje svijeta. Hrvatska, a posebno Slovenija, i danas minimiziraju postojanje ove pojave, mada brojni pokazatelji ukazuju na njeno postojanje. iako su pojedini pojavni oblici ove pojave bili evidentni na ovim prostorima i prije tog perioda, moze se konstatovati da su to ipak bili pocetni oblici koji su bili izrazeni u manjem i nezabrinjavajucem obimu. Do ozbiljnije ekspanzije pojave dolazi pocetkom 90-tih godina, nakon raspada bivse Jugoslavije i ratnog haosa, kada sun a ovim prostorima eskalirali brojni fenomenoloski oblici organizovanog kriminaliteta.
Slicni fenomenoloski oblici prisutni su u svim republikama bivse Jugoslavije. To su, prije svega, razni oblici krijumcarenja: droge, vozila, cigareta, oruzja i municije, nafte i naftnih derivata, zatim trgovine ljudima, reket, pranje novca, korupcija i dr. ipak, moze se konstatovati da proctor bivse Jugoslavije i danas predstavlja, prije svega, tranzitno podrucje preko koga se odvijaju mnogi organizovani kriminalni transporti narkotika, oruzja, vozila, umejetnina, ljudi i ljudskih organa i dr.
Ratni sukobi na ovim prostorima proizveli su tzv. “ratni organizovani kriminalitet”, koji se manifestovao u organizovanim oblicima krijumcarenja oruzja, municije, eksploziva i druge vojne tehnike i opreme, sto je vrlo cesto cinjeno u organizaciji politickih i vojnih rukovodstava pojedinih republika.
Prisustvo medjunarodnih vojnih snaga u Bosni i Hercegovini, Republici Srpskoj, a posebno na podrucju Kosova i Metohije, omogucili su pojacanu trgovinu ljudima, prije svega u cilju seksualne eksploatacije. Prostitucija je procvjetala naKosovu i Metohiji nakon 2000.godine, jer je otvoren veliki broj bordela u koje su pohrlile prostitutke, uglavnom iz istocnoevropskih zemalja, ali i sa podrucja bivsih jugoslovenskih republika. Naravno, na dijelu je klasicna trgovina zenama, pa cak i djevojcicama, od cega organizovani criminal ostvaruje enormni profit.
Za skoro sve bivse jugoslovenske republike, osi Slovenije, karakteristican je visok nivo korupcije koji je prisutan u skoro svim sferama drustva, na sta je u vise navrata ukazivala i medjunarodna zajednica. Pranje novca i reket su takodje veoma zastupljeni.Organizovani kriminalitet u Sloveniji ozbiljnije se javio tek poslednjih godina, nakon izdvajanja iz bivse Jugoslavije. istrazivanjem organizovanih grupa kriminalaca u Sloveniji, kod veceg broja njih otkrivene su odredjene veze sa drugim organizacijama izvan granica ove zemlje, sto im daje obiljezja transnacionalnog krimnaliteta. Te veze se uglavnom odnose na zemlje bivse Jugoslavije, ali i italije, Madjarske, Rumunije, Bugarske, Turske, Albanije, Njemacke, Holandije, Belgije, Francuske, Spanije, Velike Britanije, pa i skandinavskih zemalja.
Sto se tice oblika kriminalnih djelatnosti sa aspekta organizovanog kriminaliteta, oni se posebno odnose na trgovinu narkoticima iz istocno evropskih zemalja, podvodjenje i prostituciju, kao i ilegalan promet zena u tu svrhu, ilegalnu imigraciju, trgovinu ukradenim vozilima, trgovinu starteskim resursima, pranje novca, sverc oruzja i drugo.
Federacija Bosne i Hercegovine i Republika Srpska se tesko mogu odvojeno posmatrati, bar kada je u pitanju aktivnost organizovanih kriminalnih grupa na ovom podrucju.
Ratni sukobi i posleratni haos omogucili su nastajanje mnogih oblika organizovanog kriminaliteta, a skoro isti pojavni oblici organizovanog kriminaliteta prisutni sun a prostoru oba entiteta. Za vrijeme ratnih desavanja cvjetala je trgovina oruzjem, naftom i naftnim derivatima i cigaretama. ipak, prema izvjestaju Savjeta Evrope o stanju u oblasti organizovanog i privrednog kriminala u jugoistocnoj Evropi, glavne opasnosti koje prijete BIH su droga, trgovina ljudima i privredni kriminalitet.
Organizovane forme i nosioci teskih oblika kriminaliteta u prvim posleratnim godinama uspjeli su vrlo vjesto da se infiltriraju u organe politicke i drzavne moci, te su u tom kontekstu i dalje zadrzali svoj uticaj u mnogim sferama zivota i rada. Takvim postupanjem organizovani kriminalitet vec niz godina predstavlja dio sveukupnog zivota na ovim prostorima. Posebno je znacajno istaci prisustvo razlicitih oblika organizovanog kriminaliteta u oblasti privatizacije, koji vec nekoliko godina na podrucju Republike Srpske i Bosne i Hercegovine predstavljaju veoma problematicnu aktivnost.
Krijumcarenje vozila je bilo veoma zastupljeno u sferi organizovanog kriminalnog djelovanja, kako na podrucju Federacije, tako i na podrucju Republike Srpske. Auto-pijace u Federaciji zatrpane su koriscenim automobilima sa stranim zoll-tablicama, a da uvoznici nisu platili carinu. Ono sto je specificno za Republiku Srpsku, i sto je kulminiralo nakon okoncanja ratnih sukoba, jeste masovno i besomucno pustosenje sumskog bogatstva, koje je poprimilo razmjere ekoloskog genocida.
Crna Gora je vrlo zanimljivo podrucje za mnoge organizovane kriminalne aktivnosti. Krijumcarenje narkotika, cigareta, vozila, korupcija, pranje novca, reket i drugo, prepoznatljivi sun a ovom podrucju.
Kolicine i ucestalost otkrivene i zaplijenjene droge u poslednjih nekoliko godina – vise stotina kilograma raznih narkotika, ne samo u Crnoj Gori, vec i u Srbiji, Hrvatskoj ili Republici Srpskoj – sve vise upucuju na zakljucak da glavni svercerski putevi i centri za rasturanje narkotika vode preko Crne Gore i nalaze se u njoj.
U Srbiji je od devedesetih godina proslog vijeka organizovani kriminalitet dobio nove, savremene forme zahvaljujuci mnogobrojnim uslovima i uzrocima koji su u direktnoj uzrocnoj vezi sa organizovanim oblicima kriminalne djelatnosti.
Organizovani kriminal u Srbiji sve vise poprima karakteristike originalnog mafijaskog djelovanja, kakvo na zapadu postoji dugi niz godina. Neke kriminalne grupe i klanovi sve vise podsjecaju na tipicno mafijasko djelovanje sicilijanske Koza Nostre, napuljske Kamore, ali i na djelovanju kineskih trijada ili japanskih jakuza. Oruzani obracuni u srpskom podzemlju, borba za preuzimanje kriminalne vlasti na odredjenom podrucju, likvidacije suparnickih grupa i pojedinaca u klasicnim dobro organizovanim “sacekusama”, podmetanje ili bacanje bombi, ili drugih eksplozivnih naprava u stanove, poslovne prostore ili automobile, otmice i slicno, kulminirali su poslednjih desetak godina. Ovakvo stanje posebno je izrazeno u Beogradu, koji je za organizovani kriminalitet i najinteresantniji po mnogo cemu, ali se pojava sve vise ispoljava i u drugim vecim gradovima Srbije, prije svega u Novom Sadu i Nisu.
Zahvaljujuci drustveno-ekonomskim i politickim prilikama kroz koje Srbija prolazi, organizovani kriminalitet je ojacao, stvoreni su ili se tek stvaraju brojni mafijaski klanovi i kriminalne grupe, posebno u Beogradu, koji predstavljaju izuzetnu opasnost za samu zamlju. Surcinski, zemunski, vozdovacki, rakovacki, bezanijski ili klanovi sa Zvezdare, Novog Beograda i slicno, ne prezaju ni od vrsenja najtezih zlocina. Uostalom, ubistvo premijera Zorana Djindjica to najbolje i potrdjuje. Sticanje enormnog profita i borba za moc i prevlast na srpskom asfaltu, kljucni su ciljevi svih tih mafijaskih klanova i grupa. Da bi ostvarili postavljene ciljeve, srpsko podzemlje pokusava, i uz pomoc korupcije i uspjeva, da u svoj kriminalni plan ukljuci i predstavnike organa vlasti, politickih partija, pravosudja, policije, inspekcijskih organa, carine, medija i slicno: Uostalom, sve to potvrdjuje nedavno razotkriveni i razbijeni “zemunski klan”, koji je u svojoj dugogodisnjoj kriminalnoj aktivnosti, pod okriljem utucajnih pojedinaca iz vlasti, pravosudja, policije, politickih partija i slicno, ovladao srpskim podzemljem, obezbjedio ogroman kriminalni profit i postao toliko mocan da je pokusao i da kreira politicku vlast u zemlji.3. Definisanje pojave kao posebnog oblika profesionalnog kriminaliteta
3.1. Povezanost sa vlascu
Prva grupa definicija je pretezna i vezuje se za djelovanje organizovanih grupa, kriminalnih organizacija i drugih oblika udruzivanja, kolektivnog vrsenja krivicnih dijela, u sprezi sa predstavnicima lokalnih ili visih stepena drzavne vlasti, odnosno njenih organa i institucija. U nekim slucajevima predstavnici ovih misljenja prosiruju svoja shvatanja na primarni sadrzaj, tj. na odnos sa organima vlasti i na posrednu vezu “poslovnog odnosa” s predstavnicima finansijskih institucija, privrednih kompanija i politickih stranaka.
3.2. Profitni cilj
Druga grupa naucnika u definisanju organizovanog kriminaliteta ne iskljucuje vezanost djelovanja za javne institucije i organe vlasti, ali smatraju, da se pod tim pojmom mogu podrazumjevati i tzv. zlocinacka udruzenja koja nemaju strukturu veza i ovu komponentu, vec je dovoljno postojanje kriminalne organizacije sa cvrstom kriminalnom strukturom i profitnim ciljem. U tom smislu, ad hoc komitet konfederalnih ministara unutrasnjih poslova Nemacke konstatuje da “pod organizovanim kriminalitetom ne razumemo samo mafiji slicno paralelno drustvo u smislu ‘organized crime’ nego svjesno i voljno zajednicko djelovanje s podjelom rada vise lica radi vrsenja krivicnih dijela, cesto uz koriscenje modernih infrastruktura – s ciljem da se, sto je moguce brze, ostvare visoki finansijski dobici.”3.3. Politicki uticaj
Postoji i treca grupa shvatanja, kompromisna izmedju dvije prethodne. Prema njima, u pitanju je organizovana kriminalna djelatnost, zasnovana na liderstvu, discipline, planiranju i konspirativnosti kriminalnog djelovanja, s pretenzijama obezbjedjenja odredjenog statusa i uticaja u politickim i ekonomskim strukturama drustva. Tako O. Bocer smatra da se “organizovani kriminalitet odlikuje uredjenim zajednickim djelovanjem vise lica, koja teze da budu trajno, s ciljem da se ostvare direktno ili indirektno poslovno prikriveni profiti, ili pak uticaj u oblasti javnog zivota tako sto ce pribaviti i nudity zakonom zabranjene ili kontrolisane proizvode i usluge, preuzimati, odnosno kontrolisati legalna preduzeca, vrsiti krivicna dijela s namjerom obogacivanja, uz teznju da ilegalnim metodama ostvare stvarne monopole.
ZAKLJUCAK
Jos nema opsteprihvacene definicije pojma organizovanog kriminaliteta, ni u politikoloskoj, ni u kriminoloskoj, ni u krivicnopravnoj literature. Ovome vjerovatno doprinosi i cinjenica da je u pitanju savremeni drustveni fenomen, da se ne ispoljava u svim zemljama u istim oblicima i sa istim intezitetom, vec su oni primjereni postojecim drustvenim odnosima i uslovima za odgovarajuce vidove kriminalne djelatnosti.
Osnovni problem odnosi se na preciznost sadrzaja termina organizovani, koji moze imati vise znacenja. U tom smislu, cesto se pod isti pojam svrstava i organizovana kriminalna grupa, organizovano kriminalno udruzenje ili organizacija, sve do tipa klasicne mafije.
Kada se govori o istoriji organizovane kriminalne djelatnosti uopste, onda je nesumnjivo rijec o mafiji, koja cini terminoloski sinonim za sve vidove kriminalnog organizovanja.
Organizovani kriminalitet je specificni oblik savremenih vidova profesionalnog kriminaliteta koji se po mnogim osobinama razlikuje i od tradicionalnih vidova zlocinackog udruzivanja, kao i od klasicnih oblika kriminaliteta, kako nacionalnih tako i medjunarodnih razmera. U tom smislu, bukvalno, nijedan kontinent, pa ni drzava svijeta nije postedjena ove pojave.
LiTERATURA:
- Organizovani kriminalitet (karateristike i pojavni oblici), Mićo Bošković, Zdravko Skakavac -Novi Sad 2009.godine;
- Kriminologija, Milo Bošković- Novi Sad 2007.godine;
- internet
preuzmi
seminarski rad u wordu » » »
Besplatni Seminarski Radovi