PORESKI SISTEM
Poreski
sistem je skup poreskih propisa, instituta i normi, vezanih
u jedinstven mehanizam a u svrhu ostvarenja odredjene poreske politike.
U poreski sistem je ukljucen veliki broj poreskih oblika koji se u svakom
sistemu razlikuju. Ovaj sistem predstavlja skup instituta i instrumenata
koji stoje na raspolaganju poreskoj vlasti za ostvarivanje odredjenih
fiskalnih, ekonomskih, socijalnih i politickih ciljeva u okviru ekonomskog
sistema.
Poreski sistem jedne zemlje cini ukupnost svih oblika
poreza, odnosno javnih prihoda. U savremenim privrednim sistemima
javni prihodi imaju znacajnu fiskalnu, ekonomsku i socijalnu ulogu, i
javljaju se u veoma razlicitim oblicima kao što su: porezi, doprinosi,
takse, naknade i sl. Javni prihodi služe za podmirivanje troškova
koji imaju opšti karakter. Struktura javnih prihoda, s obzirom na
ucešce pojedinih kategorija prihoda u ukupnim javnim prihodima, znatno
se razlikuje od zemlje do zemlje. Na tu strukturu utice znatan broj faktora,
u prvom redu ekonomsko-socijalnog karaktera.
Porezi kao deo javnih prihoda predstavljaju najznacajniji instrument prikupljanja
prihoda u državnoj ekonomiji i doživljavaju razvoj tek u kapitalizmu.
Porez predstavlja najznacajniji oblik javnih prihoda u savremenim državama.
On predstavlja instrument javnih prihoda kojim država, ukljucujuci
i niže politicko-teritorijalne zajednice, od subjekata pod svojom
poreskom vlašcu prinudno uzima novcana sredstva, bez neposredne protivusluge,
u svrhu pokrivanja svojih finansijskih potreba i postizanja drugih, prvenstveno
ekonomskih i socijalnih ciljeva.
Opšte karakteristike poreza su da u njegovoj osnovi leži prinuda,
da porez predstavlja davanje bez direktne proivnaknade; to je takav prihod
kod kojeg nije unapred utvrdena svrha za koju ce se upotrebiti i naplacuje
se iskljucivo u novcu (samo izuzetno u naturi).
Bez obzira što je rec o sistemu i što bi odnos izmedu elemenata
poreskog sistema trebalo da bude skladan, u praksi uglavnom nije tako;
oporezivanje se razlikuje od jedne do druge države zbog primene razlicitih
poreskih instrumenata.Poreski propisi se razlikuju kako u pogledu ciljeva,
tako i u nacinu zahvatanja ekonomske snage obveznika. finansijskih potreba
i postizanja drugih, prvenstveno ekonomskih i socijalnih ciljeva. Opšte
karakteristike poreza su da u njegovoj osnovi leži prinuda, da porez
predstavlja davanje bez direktne proivnaknade; to je takav prihod kod
kojeg nije unapred utvrdena svrha za koju ce se upotrebiti i naplacuje
se iskljucivo u novcu (samo izuzetno u naturi).
Najvažnije ekonomsko pitanje u jednom privrednom sistemu je, u suštini,
kako utvrditi ekonomsku snagu obveznika.
1. Poreski sistemi
Iako postoji veliki broj faktora koji uticu na to da se poreski sistemi
razlikuju od jedne do druge zemlje, ipak se mora reci da postoji niz konstantnih
poreskih oblika koji se javljaju u vecini država. To znaci da poreski
sistemi pocivaju na konceptu poreskog pluralizma, a ne monizma. Pored
standardnih poreskih oblika (kao što su porez na dohodak fizickih
i pravnih lica, porez na promet, akciza, porez na imovinu i dr.), koji
cine poreski sistem vecine zemalja, postoji veliki broj specificnih fiskalnih
oblika koji nisu u velikoj meri izdašni, ali odražavaju trenutnu
poresku politiku neke zemlje, odnosno uvedeni su sa nekim posebnim razlogom.
Osnovni zadatak poreskog sistema i poreske politike je prilagodavanje
okolnostima i cinjenicama koje su odlucujuce za proces oporezivanja. Naime,
stalne promene uslova privredivanja direktno uticu na promene poreskih
propisa i ukidanje pojedinih poreskih oblika, odnosno uvodenje novih,
promene poreske stope i osnovice.
Poreski sistemi savremenih država medusobno se razlikuju ne samo
u odnosu na sastavne elemente, nego i u pogledu ucešca pojedinih
poreskih oblika u strukturi javnih prihoda fiskalnog karaktera. Navedene
razlike nastaju zbog razlicitih faktora, od kojih su najvažniji sledeci:
a) Razvijenost privrede. – U razvijenim zemljama vece ucešce u strukturi javnih prihoda imaju porez na dohodak i porez na imovinu, s obzirom na visok dohodak po glavi stanovnika. Ucešce ovih poreskih oblika u manje razvijenim zemljama je znatno niže. U ovim zemljama vece ucešce imaju porezi koji pogadaju potrošnju, odnosno porez na promet i akcize.
b) Društveno - ekonomsko uredenje (sa aspekta razvijenosti tržišne privrede). – U zemljama sa razvijenim tršišnim privredama poreska politika se vodi na nacin da se obezbedi optimalnost u ostvarivanju alokativnih i redistributivnih ciljeva. Poreski podsticaji su relativno rasprostranjeni i osnov za njihovo propisivanje su cvrsto postavljeni kriterijumi koji su uglavnom ekonomske, ekološke ili socijalnopoliticke prirode.U nerazvijenim tržišnim privredama porezi i drugi javni prihodi koriste se kao transfer sredstava iz državnih preduzeca u budžet. Kod oporezivanja prometa propisan je veliki broj razlicitih poreskih stopa, kao i brojna poreska oslobodenja. Udeo poreza koji se prikupi od stanovništva uglavnom je beznacajan.
c) Fleksibilnost pojedinih poreza. – Uz pretpostavku da se poreske stope i poreske olakšice ne menjaju, na promene u strukturi poreskog sistema uticu promene u privrednim kretanjama, na primer, u uslovima inflacije koja se u vecoj ili manjoj meri javlja u vecini zemalja.
d) Struktura radne snage. – Najefikasniji mehanizam za naplatu poreza na dohodak fizickih lica je naplata ovog poreza u momentu isplate, odnosno po odbitku. Medutim, to nije moguce kada veliki broj lica obavlja samostalno svoju delatnost, i u tom slucaju porez placa na osnovu rešenja nadležnog poreskog organa. U zemljama gde je veci udeo lica koja samostalno obavljaju delatnost, udeo poreza na dohodak fizickih lica je relativno manji.
e) Stepen otvorenosti ekonomije. – U zemljama koje nastoje da ostvare što vece ucešce spoljnotrgovinskog sektora u društvenom proizvodu vodi se racuna o poreskom sistemu ( narocito kada su u pitanju posredni porezi), i to u smislu uvodenja poreskih oblika koji ce pospešivati izvoz. Reprezentativni poreski oblik je porez na dodatu vrednost.
2. Poreski obveznik
Osnovni elementi oporezivanja su: a) poreski obveznik, b) predmet
oporezivanja, c) poreska osnovica, d) poreska stopa, i e) poreske olakšice.
Poreski obveznik je ono fizicko ili pravno lice koje je zakonom obavezno
da plati porez. To znaci da ne mora svako lice biti poreski obveznik,
vec samo ono za koje zakon utvrdi. Poreski obveznik naziva se još
i poreski subjekt. Medutim, to nije aktivan subjekt, vec pasivan subjekt.
Aktivan poreski subjekt je država koja ima pravo da utvrduje i naplacuje
porez. Da bi se izbegla upotreba aktivnog i pasivnog poreskog subjekta
prihvacen je termin poreski obveznik za pasivnog poreskog subjekta.
Poreski obveznik je uži pojam od poreskog dužnika, jer svaki
poreski obveznik je ujedno i poreski dužnik, ali poreski dužnik
ne mora biti poreski obveznik. Pojam poreskog dužnika, pored pojma
poreskog obveznika, obuhvata i poreskog placa, poreskog posrednika, poreskog
destinatara i poreskog jemca.
Poreski platac je ono fizicko ili pravno lice koje zakon obavezuje da
obracuna i uplati propisani porez (poslodavac koji isplacuje zaradu, banka
koja isplacuje kamatu i sl.).
Poreski posrednik je dužan da sa racuna poreskog dužnika (poreskog
obveznika ili poreskog placa) na osnovu njihovog naloga za prenos sredstava
obustavi i po odbitku uplati utvrdeni porez, u svoje ime, a za racun poreskog
obveznika, odnosno poreskog placa, na odgovarajuci uplatni racun.
Poreski destinar je ono lice koje je po intenciji zakonodavca pozvano
da snosi poreski teret, tj. ciju bi ekonomsku snagu (iskazanu kroz dohodak
ili imovinu) porez trebalo da umanji. Poreski destinar može biti
poreski obveznik, ali je moguce da to bude i neko drugo lice. Ovakvo razdvajanje
poreskog obveznika i poreskog destinara postoji kod posrednih poreza (porez
na promet). Namera je zakonodavca kod ove vrste poreza da poreski teret
podnese krajnji potrošac (kupac), a ne prodavac, koji je odreden
za poreskog obveznika.
Poreski jemac je ono lice koje na osnovu zakona ili na fakultativnoj osnovi
odgovara za poresku obavezu drugog lica - poreskog obveznika.
U savremenim fiskalnim sistemima nema dileme da dobit pravnih lica treba
oporezivati zasebnim porezom. Ovo iz razloga što je u društvima
kapitala (akcionarskim društvima) koncentrisana velika ekonomska
snaga koja je nezavisna od ekonomske snage akcionara. Ne treba zaboraviti
cinjenicu da se u krajnjoj liniji oporezuje deo dohotka akcionara koji
potice od dividendi. Ako su akcionari fizicka lica, dohodak koji je pripisan
njima oporezuje se porezom na dohodak, dok se dobit akcionara - pravnih
lica oporezuje porezom na dobit.
3. Predmet oporezivanja
Predmet oporezivanja, odnosno poreski objekat može se definisati
sa stanovišta nauke o finansijama i sa stanovišta poreskog prava.
Sa stanovišta nauke o finansijama, poreski objekat predstavlja materijalni
osnov za uvodenje poreza, odnosno predstavlja odraz ekonomske snage koju
treba oporezovati. To mogu biti prihodi, odnosno dohodak, imovina, potrošnja
i dr.
Sa stanovišta poreskog prava, poreski objekat predstavljaju odredene
cinjenice koje su preduslov za nastanak poreske obaveze (to mogu biti
fizicka egzistencija poreskog obveznika – kod glavarine, novcani
iznosi – prihodi ili dohodak kod poreza na dohodak fizickih lica,
transakije – promet proizvoda kod poreza na promet), odnosno sve
što može da manifestuje ekonomsku snagu koja se može oporezovati.
To znaci da bi nastala poreska obaveza, neophodno je da se ostvari neki
prihod ili da se stekne imovina ili da se obavi neka transakcija, što
ce dovesti poreskog obveznika u položaj da plati porez.
Kada se govori o predmetu oporezivanja, odnosno o poreskom objektu, treba
reci da porez najcešce nosi naziv svog objekta: porez na dobit, porez
na dohodak, porez na promet, porez na imovinu i dr. U praksi je cest slucaj
da isti porez obuhvata više slicnih objekata, kao što je slucaj
sa porezom na promet (objekat je proizvod i izvršena usluga) i porezom
na imovinu (porez na imovinu ima za objekat nekoliko stvarnih prava na
nepokretnostima: pravo svojine, pravo dugorocnog zakupa i dr.).
Od poreskog objekta treba razlikovati poreski izvor. Naime, poreski izvor
cine sva dobra iz kojih poreski obveznik može platiti porez. To može
biti prihod ili dohodak obveznika, a u izuzetnim slucajevima to može
biti i imovina obveznika.
4. Poreska osnovica
Poreska osnovica predstavlja kvantitativno odreden iznos predmeta oporezivanja. Poreska osnovica se odreduje za svaki poreski oblik. Na primer, osnovica poreza na dobit preduzeca je oporeziva dobit koja se utvrduje na nacin propisan zakonom, zatim, kod vršenja usluga uz naknadu – osnovica poreza je naknada za izvršenu uslugu i sl. Poreska osnovica je jedan od najvažnijih elemenata oporezivanja. Primenom poreske stope na utvrdenu poresku osnovicu dobija se iznos poreza koji je obveznik dužan da plati.
Poreska osnovica može biti: stvarna i pretpostavljena. Stvarna poreska
osnovica utvrduje se na osnovu podataka koji odražavaju ekonomsku
snagu poreskog obveznika. Pretpostavljena poreska osnovica se utvrduje
na osnovu pretpostavke da je poreski obveznik ostvario, odnosno mogao
ostvariti prihod ili dohodak. Ona se utvrduje od strane poreskog organa
u slucaju kada poreski obveznik nije podneo poresku prijavu i u slucaju
paušalnog oporezivanja.
Visina poreske osnovice može se utvrditi primenom neke od sledecih
metoda: direktne metode, indirektne metode, službene metode i parifikacije.
Direktna metoda predstavlja postupak kojim se poreska osnovica utvrduje
na bazi podataka koje je poreski obveznik dostavio poreskom organu. Osnovica
poreza se utvrduje na osnovu knjigovodstvene evidencije koju obveznik
vodi i na osnovu koje je sastavio poresku prijavu i poreski bilans. U
poresku prijavu, poreski bilans i ostalu dokumentaciju za utvrdivanje
poreske obaveze, obveznik je dužan da unese sve podatke koji su od
znacaja za utvrdivanje poreza. Ova metoda se primenjuje kod utvrdivanja
stvarne poreske osnovice. Ovom metodom se utvrduje porez na dobit preduzeca,
porez na dohodak gradana na prihode od samostalne delatnosti obveznika
koji vode poslovne knjige.
Indirektna metoda se primenjuje prilikom utvrdivanja poreske osnovice
u slucaju kada nadležnom poreskom organu podatke od znacaja za utvrdivanje
poreske obaveze dostavlja trece lice, a ne sam obveznik.
U slucaju utvrdivanja poreza na dohodak gradana na prihode od poljoprivrede
i šumarstva neophodne podatke dostavlja organ nadležan za vodenje
katastarskih knjiga; postoji i obaveza banaka da dostave podatke o prihodima
obveznika na žiro racunu, i sl. Ova metoda se može primeniti
i kod utvrdivanja stvarne poreske osnovice (akontacioni porezi koji se
placaju po odbitku) i za utvrdivanje pretpostavljene poreske osnovice
(akontacioni porez na prihod od poljoprivrede i šumarstva).
Službena metoda se primenjuje u slucajevima:
• kada poreski obveznik nije podneo poresku prijavu, iako je
bio dužan da to ucini;
• kada je poreski obveznik podneo poresku prijavu, ali poreski organ
smatra da su podaci neverodostojni, i
• kada ni poreski obveznik, ni trece lice, nisu bili obavezni da
dostave podatke za utvrdivanje poreske obaveze.
Metoda parifikacije se primenjuje u istim slucajevima kada i službena
metoda. Od službene metode razlikuje se po tome što poreski
organ ne utvrduje poresku osnovicu na osnovu podataka koje je sam prikupio,
vec poresku osnovicu utvrduje na osnovu poredenja sa drugim obveznicima
iste delatnosti koji svoju delatnost obavljaju pod približno istim
uslovima. U slucaju paušalnog oporezivanja poreska osnovica se utvrduje
na nacin propisan zakonom, izmedu ostalog i uporedivanjem sa neto prihodima
obveznika koji obavljaju slicnu ili istu delatnost pod istim ili slicnim
uslovima.
5. Poreska stopa
Poreske stope se uglavnom prikazuju kao procentualni iznos poreza u odnosu
na fiksnu poresku osnovicu. Ukoliko je osnovica podeljena na više
poreskih jedinica, poreska stopa oznacava iznos poreza u odnosu prema
poreskoj jedinici. Poreska jedinica je deo poreske osnovice pomocu koje
se vrši izracunavanje poreza. Poreska stopa se menja u zavisnosti
od prirode samog poreza.
U finansijskoj teoriji i poreskim sistemima razlikuje se više vrsta
poreskih stopa, i to: zakonska poreska stopa, prosecna poreska stopa,
efektivna (odnosno stvarna) poreska stopa, granicna poreska stopa i osnovna
poreska stopa.
Zakonska poreska stopa je ona stopa koja je utvrdena u zakonu o oporezivanju.
Zato što se mnogi ekonomski zakljucci (cesto i pogrešni) izvode
samo na osnovu visine i raspona zakonske poreske stope, neophodno je definisanjem
drugih oblika poreskih stopa ukazati na ogranicenost dometa zakonske poreske
stope u analiticke svrhe.
Prosecna poreska stopa, na primer predstavlja udeo poreza na dohodak u
dohotku koji je predmet oporezivanja. Dohodak koji je predmet oporezivanja
izracunava se tako što se koriguje u skladu sa poreskim propisima
u svrhu utvrdivanja poreske osnovice (uskladivanje prihoda i rashoda,
umanjenje oporezivog dohotka za poreske olakšice i dr.). Obracunati
porez stavlja se u odnos sa takvom, korigovanom poreskom osnovicom. To
znaci da visinu ove poreske stope, pored zakonske poreske stope, odreduju
i ostale osobine poreskog sistema koje uticu na odredivanje visine iznosa
obracunatog poreza.
Efektivna ili stvarna poreska stopa meri stvarnu poresku obavezu poreskog
obveznika. Ona se izracunava kao udeo obracunatog poreza u dohotku koji
još nije prilagoden zakonskim odredbama izracunavanja dohotka (tzv.
dohodak pre oporezivanja), a ne kao procenat oporezivog dohotka, kao što
je to slucaj kod obracuna prosecne poreske stope. Dakle, osnovica sada
nije korigovan dohodak u skladu sa poreskim propisima, vec celokupni ostvareni
dohodak. Efektivna poreska stopa tako izražava stvarni, ekonomski
poreski teret pojedinca ili preduzeca, za razliku od prosecne poreske
stope koja taj teret prikazuje vecim, jer isti iznos obracunatog poreza
stavlja u odnos sa dohotkom umanjenim za poreska oslobodenja i olakšice.
S druge strane, razlika izmedu zakonske i stvarne poreske stope nastaje
zbog primene zakonom propisanih poreskih olakšica i/ili poreskih
oslobodenja kojima se umanjuje poreska osnovica, ali i zbog izbegavanja
podmirivanja poreske obaveze, tj. poreske evazije.
Granicna poreska stopa jeste stopa koja se primenjuje za oporezivanje
dohotka u najvišoj poreskoj jedinici kada se porez na dohodak obracunava
progresivnim stopama.
Porez na dohodak cesto se obracunava prema progresivnim poreskim stopama
tako da se višim stopama oporezuju viši dohoci pojedinaca. U
nekim sistemima poreza na dohodak, dohodak se oporezuje jednom stopom,
dok se samo povecani dohodak oporezuje višim stopama. Stopa po kojoj
se oporezuje osnovica bez uvecanja naziva se osnovnom poreskom stopom.
Ukoliko se kao kriterijum uzme odnos izmedu kretanja poreske stope i poreske
osnovice, poreske stope mogu biti: proporcionalne, progresivne i regresivne.
Proporcionalne poreske stope su takve poreske stope koje ostaju iste kada
se menja poreska osnovica. Proporcionalna stopa ostaje nepromenjena bez
obzira na visinu poreske osnovice, tako da je odnos izmedu osnovice i
poreskog duga konstantan.
Progresivne poreske stope su takve poreske stope koje se uvecavaju kada
se uvecava poreska osnovica. Porast ovih stopa može biti ravnomeran,
ubrzan i usporen u odnosu na dinamiku promene poreske osnovice.
Ravnomeran porast progresivnih stopa postoji kada se u istom procentu
uvecavaju i poreska osnovica i poreska stopa. Ako se, primera radi, poreska
osnovica uvecava za 100%, a poreska stopa beleži takav rast, u pitanju
je proporcionalno progresivna stopa.
Ubrzan porast progresivnih poreskih stopa postoji kada se poreske stope
uvecavaju u vecem procentu nego što se uvecava poreska osnovica.
To je progresivno progresivna poreska stopa.
Usporen porast progresivnih poreskih stopa postoji kada se poreske stope
uvecavaju u manjem procentu nego što se uvecava poreska osnovica.
U tom slucaju je u pitanju regresivno progresivna poreska stopa.
Regresivne poreske stope su takve poreske stope koje se smanjuju kada
se uvecava poreska osnovica. Pošto je ovakvo oporezivanje nepravicno,
u praksi se ovakve stope retko primenjuju.
Nesuglasice koje nastaju oko ekonomske interpretacije poreskih stopa mogu
se pokazati pomocu razlicitih shvatanja progresivnosti nekog poreskog
sistema. Javnost cesto stepen progresivnosti poreskog sistema meri pomocu
granicnih poreskih stopa. Ali, u poreskoj literaturi obicno se koristi
prosecna poreska stopa da bi se objasnilo da li je neki poreski sistem
proporcionalan, progresivan ili regresivan. Definicija proporcionalnosti
relativno je nedvosmislena: proporcionalan je onaj poreski sistem u kojem
je odnos placenog poreza i dohotka konstantan bez obzira na visinu nivoa
dohotka.
6. Poreske olakšice
Poreski podsticaji i poreske olakšice cine sastavni deo poreskog
sistema i predstavljaju jedan od instrumenata poreske politike. Poreski
podsticaji i olakšice predstavljaju ustupak koji država cini
obveznicima, a koji se manifestuje kroz umanjenje poreske osnovice, umanjenje
obracunatog poreza, kao i kroz odlaganje poreskih obaveza.
Obveznicima se pružaju poreski podsticaji radi stimulisanja privrednog
rasta, ulaganja stranog kapitala, poboljšanja ekološke situacije,
pravednije i ravnomernije raspodele nacionalnog dohotka i dr. To znaci
da zakonodavac u okviru vodenja poreske politike propisuje slucajeve kada
se obveznicima priznaju poreske olakšice, a sve u zavisnosti od cilja
koji se želi ostvariti.
U cilju stimulisanja privrednog rasta, ili ublažavanja nejednakog
privrednog razvoja pojedinih privrednih grana ili geografskih regiona,
propisuju se poreske olakšice koje spadaju u poreske investicione
podsticaje. Pored poreskih podsticaja država i na druge nacine podstice
investicije, npr. davanjem subvencija iz budžeta.
Druga vrsta poreskih olakšica je socijalno-politickog karaktera.
Ovom vrstom olakšica vrši se diferenciranje poreskog tretmana
obveznika prema njihovoj ekonomskoj snazi. To znaci da su veca zahvatanja
od poreskih obveznika cija je ekonomska snaga veca, odnosno od obveznika
sa vecim dohotkom i imovinom.
7. Poreski sistem u našoj zemlji
Poreski sistem jedne zemlje nastaje kao rezultat kompromisa politickih snaga u društvu, potrebe za iznalažanjem novih izvora za finansiranje javnih rashoda i slicno, i uglavnom nisu rezultat unapred odredenog plana.Ukoliko jedna zemlja ima više nivoa vlasti, poreski sistem postaje složeniji, odnosno razlicitiji, a može se desiti da ima veliki broj razlicitih poreskih oblika. U tom slucaju dolazi do izvesnog stepena neuskladenosti izmedu pojedinih oblika poreza uvedenih od strane razlicitih nivoa vlasti. Ovaj problem se u velikoj meri razrešava tako što zakonodavac donosi sistemski zakon koji sadrži opšte odredbe o javnim prihodima.
Poreska politika u našoj zemlji sprovodi se na više nivoa vlasti, kao što je Republika, autonomna pokrajina, grad i opština.
Vrste poreza koji se mogu uvoditi na teritoriji Republike Srbije su:
a) porez na promet, kod kojeg se razlikuju:
1) porez na promet proizvoda,
2) porez na promet usluga, i
3) akcize
b) porez na dobit preduzeca;
c) porez na dohodak gradana;
d) porez na imovinu, kod kojeg se razlikuju:
1) porez na imovinu “u statici”,
2) porez na naslede i poklon, i
3) porez na prenos apsolutnih prava;
e) porez na finansijske transakcije;
f) porez na upotrebu, držanje i nošenje odredenih dobara, i
g) porez na fond zarada.
Struktura prihoda budzeta Srbije:
Dominantno mesto imaju poreski prihodi (92,3%)
U ukupnim prihodima od poreza najvece ucesce imaju posredni porezi ( i
to opsti porez na promet i akcize), blizu ¾ ukupnih prihoda
Nisko ucesce poreza na imovinu (1,4%)
Opadanje ucesca poreza na dohodak, dobit i kapitalne dobitke (18,4%)
Zakljucak
U poreski sistem je ugraden veliki broj poreznih oblika koji se u svakom
sistemu razlikuju.Ovaj sistem predstavlja skup instituta I instrumenata
koji stoje na raspolaganju poreskoj vlasti za ostvarivanje odredenih fiskalnih,ekonomskih,socijalnih
I politickih ciljeva u okviru datog ekonomskog sistema.To je,dakle,vrlo
znacajan podsistem ekonomskog sistema.U savremenom poreskom sistemu oporezivanje
se vrši primenom velikog broja poreskih oblika.U razvijenim poreskim
sistemima postoji od deset do trideset razlicitih poreskih oblika.U interesu
svakog poreskog obveznika je da plati što manji porez ili da ga uopšte
ne plati. Izbegavanje placanja poreza (poreska evazija) je fenomen sa
kojim se poreska zakonodavstva savremenih zemalja sve više suocavaju
i pokušavaju da ga reše na razlicite nacine.Poreski sistem se
stalno menja I usavršava,prilagodavajuci se društveno-ekonomskim
sistemima,postajuci istorijska kategorija.
Poreska politika je deo ekonomske i socijalne politike. Ona obuhvata uskladeno
delovanje državnih institucija kroz ubiranje javnih prihoda na raspodelu,
razmenu, potrošnju i proizvodnju u odredjenom nacionalnom prostoru
i vremenu u skladu sa društveno prihvatljivim ciljevima i zadacima.
Subjekt poreske politike je država, odnosno njeni organi od centralnih
do lokalnih.Država raspolaže pravom uvodenja poreza i drugih
javnih prihoda i odredivanja njihovih parametara.Poreski sistem je sastavni
deo fiskalnog sistema,sistema javnih rashoda,budžetskog sistema I
odgovarajuce fiskalne politike.
Literatura
1.Miroslav Dincic,Jovan Savic,Žarko Ristic
Poreska I carinska politika,Visoka poslovna škola,Cacak 2006.
2.www.pks.net (Privredna komora Srbije)-20.3.2008.
3.Finansije, casopis za teoriju i praksu finansija-Dušan Vujovic
4.Mirko Kulic, Finansijski menadžment, Megatrend univerzitet primenjenih nauka, Beograd, 2003.
preuzmi
seminarski rad u wordu » » »
Besplatni Seminarski Radovi