AKCIZE

1. INDIREKTNI POREZI

Porezi, kao jedna vrsta nameta koji uvodi država se javlja još na samom početku društvenog razvoja. Porez je najznačajniji prihod države, kojim se zadovoljavaju javne potrebe. Jedna od podjela poreza je na direktne i indirektne. Postoji više teorija koje pokušavaju da utvrde kriterije razvrstavanja poreza na neposredne i posredne. Prvi koncept podjele se vezuje za utemeljivača poreskog monizma, Luja XIV Tirgo-a, koji je smatrao da se jedino u poljoprivredi stvara nova vrijednost, a u drugim djelatnostima se samo mjenja oblik. Medjutim pretpostavke od kojih su polazili fiziokrati su bile nerealne. S tim u vezi ističu se tri teorije, kojima se objašnjava podjela poreza na indirektne i direktne.
Prva je podjela prema katastru i tarifi. Ova teorija polazi od admi nistrativno-tehničkog postupka, koji je bitan za utvrdjivanje i naplatu poreza. Indirektni porezi bi bili oni koji se utvrdjuju prema prolaznim, slučajnim, nepredvidljivim činjenicama i radnjana, prema unaprijed odredjenoj tarifi. Direktni su oni koji se utvrdjuju po katastru.
Druga podjela (prema načinu naplate) je vezana za fenomen prevaljivanja. Direktni su oni koji po namjeri zakonodavca pogadjaju onog ko ga i plaća, a indirektni porez je onaj koji se prevaljuje na treće lice.
Treća teorija je "francuska teorija", koja je najprihvatljivija. Po ovoj teoriji direktni porezi su oni koji opterećuju privrednu sposobnost, tj. „napadaju" direktno prihod, dohodak i imovinu. U ovu grupu spadaju porez na prinos, porez na dohodak i porez na imovinu. Indirektni porezi su oni koji se naplaćuju u vezi sa radnjama proizvodnje, potrošnje ili razmjene dobara. U indirektne poreze spadaju: porez na promet, akcize, fiskalni monopoli, carine i takse." Porez na promet je najznačajnija vrsta indirektnih poreza. Pojavlju se u svakoj fazi prometa roba i usluga. Prema obuhvatu proizvoda i usluga, koji se u prometu oporezuju, može se javiti kao opšti i pojedinačni. Opšti porez na promet je porez koji obuhvata sve proizvode i usluge koji se nalaze u prometu. Opšti porez na promet, s obzirom na broj faza prometnog ciklusa se dijeli na:
- Svefazni (višefazni) bruto porez na promet
- Svefazni (višefazni) neto porez na promet, poznatiji kao PDV,
- Jednofazni porez na promet

Pojedinačnim porezom na promet se vrši oporezivanje tačno odredjenih proizvoda i usluga. U ovu grupu spadaju akcize i fiskalni monopoli.

2. POJAM I KARAKTERISTIKE AKCIZA

Akcize (trosarine) spadaju u poreze na pojedinačna dobra i usluge, to su posebni specijalni porezi na potrosnju. Istorijski posmatrano, akcize se posmatraju kao najstariji oblik poreza na potrošnju.
„Sam naziv akciza(excise tax) potiče iz XVI vijeka od starofrancuske riječi assise, sto znači: sjednica, ugovor, izmirenje duga, oporezivanje. Prvi put se javlja kao namet u Holandiji u XVI-tom vijeku, kada je donijeta odluka da se oporezuje pivo, šećer, so, alkoholna pića. Primjer Holandije vrlo brzo slijede i Njemačka i Engleska, a zatim i ostale zemlje. U XIX vijeku akcize su bile dio sistema opšteg poreza na dobra i usluge koji se početkom XX vijeka transformiše u opšti porez na potrošnju, a 60-tih godina i u porez na dodatnu vrijednost." Akcizama se oporezuje potrošnja ili upotreba tačno odredjenih proizvoda. Osnovni cilj uvodjenja poreza je bio fiskalni i takav karakter akcize su zadržale do danas. Da bi se taj cilj dostigao akcizama se oporezuju proizvodi masovne potrošnje koji se ne mogu supstituisati ili je teško izvodljiva (so, šećer, duvanske preradjevine, naftni derivati). Medjutim, osim opterećenja prehrambenih proizvoda svakodnevne, neophodne potrošnje, oporezuju se i neki proizvodi luksuzne potrošnje. Njihovo mjesto u oporezivanju se razlikuje od zemlje do zemlje. Veću ulogu imaju u nerazvijenim zemljama, i zemljama u razvoju, dok su kod savremenih drzava, kao vid prihoda države manje značajni.

Osnovne karakteristike, kojima se odlikuju akcize su:
• Obveza plaćanja akciza odnosi se na tačno određeni broj predmeta
• Teškoće prilikom određenjivanja obuhvatanja predmeta koji podliježu akcizi
• Prevaljivost
• Ugodnost plaćanja ("nevidljivost poreza")
• Fiskalna izdašnost
• Jednostavnost i j eftinoća ubiranj a
• Stabilnost
• Prihodi od akciza jednim dijelom pripadaju lokalnim jedinicama
• Široko rasprostranjena upotreba

Istodobna primjena trošarina i opšteg poreza na promet. Uz osnovni fiskalni cilj uvodjenju akciza, pojavljuju se i destimulacija potrošnje nekih proizvoda, zatim, ekonomski razlozi uvodjenja akciza tj.uticanje na potrošnju tačno odredjenih proizvoda, mada akcize zbog svojih karakteristika nisu pogodne za vodjenje ekonomske politike. Neki od nefiskalnih razloga ubiranja poreza su:
• Zahvatanje ekonomske snage poreskog obveznika
• Izbj egavanj e društveno nepoželj nog ponašanj a poreskih obveznika
• Naknada poreskog obveznika za korist koju ima od potrošnje nekog proizvoda
• Finansiranje jedinica lokalne samouprave i uprave
• Socijalni efekat
• Ekološki razlozi....

Akcize su poreskim vlastima jedan od najomiljenijih poreza, lako se ubiraju, sistem obračuna i naplate je jednostavan, evazija je mala a kontrola obračuna i naplate je laka. Medjutim, akcize karakteriše regresivnost (jer jeftinije proizvode koriste šire kategorije potrošača, sa slabijom poreskom snagom) koja se donekle može ublažiti (npr. odredjivanje akcize u odnosu na konačnu cijenu), ali se nikada ne moze do kraja otkloniti.

3. AKCIZE U EVRPOSKOJ UNIJI

Sam sistem akciza u Evropskoj uniji je regulisan pravom Evropske Unije. Kada govorimo o pravu Evropske Unije, misli se na: primarno, sekundarno pravo i sudska praksa.
Primarno pravo se odnosi na: Ugovor o osnivanju Europske ekonomske zajednice (1957.g., tzv. Rimski ugovor). Ovim ugovorom su se harmonizovani osnovni elementi ovog prihoda: definisanje akciznih proizvoda, utvrdjivanje osnovice i poreskih oslobodjenja. Čl. 99. tzv. Rimskog ugovora glasi: "...Na prijedlog Komisije i nakon savjetovanja sa Evropskim parlamentom te Ekonomskim i socijalnim odborom, Vijeće jednoglasno donosi odredbe o usklađivanju zakona o porezu na promet, akciza i ostalih oblika indirektnog oporezivanja u mjeri u kojoj je takvo usklađivanje potrebno da bi se osiguralo uspostavljanje i funkcionisanje Unutrašnjeg tržišta."
Sekundarno pravo se odnosi na odredbe, smjernice, odluke, preporuke, mišljenja.... Bitne smjernice koje je donela Evropska unija, 1992 godine su:
- Sistemska direktiva: uskladjivanje samo najvažnijih akciza(duvan, alkohol, nafta).
- Strukturna direktiva: utvrđuje za svaku kategoriju akciznih dobara krug poreskih predmeta koji podliježu oporezivanju
- Direktiva o poreskim stopama: utvrdjuje najniže poreske stope za sve poreske predmete koji podliježu usladjenim akcizama
- Uredbe vezane za prevoz robe: utvrđuje prateću dokumentaciju za postupak prevoza akcizne
robe.

Oporezivi proizvodi su predmet oporezivanja tj. akciznih obaveza po završetku proizvodnog procesa(bilo gdje u Evropskoj uniji) ili po izvršenom uvozu (iz zemalja koje nisu članice Evropske Unije). Isto tako akcizna obaveza se treba izvršiti u momentu kada dolazi do finalne potrošnje robe koja se dodatno oporezuje. Ako je neki proizvod uvezen u zemlju članicu, ali transportovan u neku drugu zemlju članicu radi finalne potrošnje, akcizna obaveza se izmiruje u zemlji članici gdje dolazi do potrošnje ili upotrebe uvezenog proizvoda. „Zemlje članice mogu zadržati već postojeće ili uvoditi nove akcize na neke druge proizvode za koje svaka zemlja samostalno formira sistem oporezivanja, ali uz uslov da promet tih proizvoda pri prelasku granice ne iziskuje posebne carinske formalnosti. Dobrima koja se oporezuju akcizama treba biti omogućeno slobodno kretanje u prekograničnom prometu između zemalja članica. Takvo slobodno kretanje uslovljeno je postojanjem carinskih skladišta i odgovarajućih poreskih dokumenata koji moraju pratiti te proizvode."
Akcizni proizvodi se oporezuju u zemlji trošenja(načelo odredišta), tj. u zemlji kupca, kada je riječ o pravnim licima. A kada je riječ o fizičkim licima, koji kupuju proizvode za sopstvenu upotrebu, onda se primjenjuje načelo porijekla, tj. akciza se plaća u zemlji kupovine. Zbog razlike u poreskim stopama i radi sprečavanja krijumčarenja ograničen je prenos robe iz jedne u drugu članicu.
Direktivom 2073/2004 se odredjuje mnogo jača saradnja sdministrativnih službi zemalja članica. Naročito carinskih i poreskih službi. Ova saradnja je mnogo važna za pravednije oporezivanje zbog toga što što se još uvijek poreski sistemi i propisi zemalja članica i dalje razlikuju, pa je čest slučaj da se propisi druge članice koriste radi izbjegavanja, ili bar smanjenja obaveze plaćanja poreza.

3.1. Akcize(trošarine) na duvanske proizvode

Pripreme za uspostavljanje harmonizovanog sistema oporezivanja počele su još 1985 godine, kada je Komisija EU "Bijelom knjigom" preporučila potpuno uskladjivanje poreza na duvan. Pošto potpuna harmonizacija nije uspjela, donijete su dvije smjernice kojima se odredjuje: zajednička poreska struktura i minimalne poreske stope. Direktivom 92/79/EEC o usklađivanju poreza na cigarete, trošarina na cigarete obračunava se posebnom (po jedinici proizvoda) i proporcionalnom metodom(ad valorem).
Direktivom 92/80/EECodređeno je oporezivanje ostalih duvanskih proizvoda. Akcize se obračunavaju na tri načina:
• prema vrijednosti (ad valorem), izračunano u odnosu prema maloprodajnoj cijeni
• posebnom metodom, odnosno prema količini proizvoda
• kombinacijom te dvije metode.

Svake dvije godine Vijeće Evrope razmatra stope i može, ako je potrebno, predložiti izmjene postojećih stopa.

3.2. Akcize(trošarine) na alkoholna pića

Oporezivanje alkohola je uredjeno 1. januara 1993. Godine. Direktivom 92/83/EEC odredjuje se:
- Vrsta alkoholnih proizvoda koji se oporezuju
- Mogućnost snižene poreske stope za odredjena pića
- mogućnost snižene stope za male nezavisne proizvođače piva i male destilerije čija godišnja proizvodnja nije veća od 200.000 hektolitara

Stope se preispituju i prema potrebi usklađuju svake dvije godine. Otežavajuća okolnost za državu je ta što još uvijek postoje velike razlike izmedju visine poreskih stopa zemalja koje podstiču legalnu prekograničnu trgovinu, i s druge strane nelegalnu, što uzrokuje veliki gubitak prihoda. U izvještaju posebne organizacije Evropske Unije (The High Level Group on Fraudge), u toku 1996 godine izgubljeno oko 1,5 milijardi EUR. Veći gubitak je bio u zemljama koje imaju veće poresko opterećenje. Visina poreskog opterećenja ne utiče na potrošnju alkoholnih proizvoda. S druge strane, postoji problem kod oporezivanja vina. Neke zemlje primjenjuju nultu stopu poreza, a druge se opet zalažu za oporezivanje, pa bar nekom minimalnom stopom. Medjutim, opet se javlja problem kod pjenušavih vina, jer se u nekim zemljama smatra luksuznom robom, te se oporezuje višim stopama.

3.3. Akcize (trošarine) na naftne derivate i električnu energiju

Evropska Unija u svoj sistem oporezivanja uvodi naftne derivate 31. decembra 1994. godine. Visina poreske stope se odredjuje prema namjeni(npr. da li je riječ o komercijalnoj ili industrijskoj upotrebi derivata.) i prema ekološkim standardima.
Proizvodi koji se oporezuju su: nafta i naftni derivate, plinsko ulje, kerozin, tečni naftni plin (LPG - liquidpetroleum gas) i prirodni plin.
Nova direktiva 2003/96/EC od 1. januara 2004. zamjenjuje prethodne smjernice i u njoj se proširuje obuhvat oporezivih proizvoda na sve energente uključujući ugalj, koks, prirodni plin i električnu energiju. Cilj ovog oporezivanja je poboljšanje u funkcionisanju unutrašnjeg tržišta i smanjenje konkurencije medju državama koje se bave ovim derivatima. Zemlje članice moraju uskladiti visine svojih stopa s minimalno propisanima, pri čemu gornja granica nije određena i svaka zemlja može autonomno uvoditi i više stope. Postoje odredjena oslobodjenja od plaćanja akcize, u slučajevima kada se radi o opštem interesu. Takodje zemnlje članice omogućavaju povrat poreza onima koji ulažu u racionalno korištenje energije.
Kod nekih zemalja postoji značajna razlika izmedju nacionalnih i poreskih stopa koje propisuje Evropska Unija. Za njih je odobren prelazni period, u kome države treba da prilagode svoje propise propisima Evropska Unija.

4. AKCIZE U BiH

Prema odredbi člana 25. stav (1) Zakona o akcizama u Bosni i Hercegovini („Službeni glasnik BiH", broj: 49/09), duvanske prerađevine, alkoholna pića, voćna prirodna rakija, kafa i vina koja se stavljaju u promet u pakovanjima predviđenim za prodaju za malo u Bosni i Hercegovini moraju biti obilježeni akciznim markicama.
Izmjena zakonske regulative u oblasti akciza donijele su značajni rast ovih prihoda u drugom polugodištu 2009 god. u odnosu na prvo. Snažniji rast ovih prihoda zabilježen je par mjeseci prije izmjene Zakona kao pozicioniranje kompanija iz duvanske industrije pred očekivani rast akciznih stopa. Tako je, nakon pada akciza odd 0,3% u prva četiri mjeseca 2009 godine, u odnosu na isti period prethodne godine, u zadnjih osam mjeseci zabilježen rast od 9,3%.
Također, u stavu (1) člana 6. Pravilnika o akciznim markicama za duvanske prerađevine, alkoholna pića, voćnu prirodnu rakiju, kafu i vino određeno je da su proizvođači, odnosno uvoznici alkoholnih pića, voćne prirodne rakije i vina dužni obilježiti svaki pojedinačni proizvod akciznom markicom. U stavu (1) člana 7. istog pravilnika određeno je da se akcizna markica štampa u narandžastoj boji za vina proizvedena u Bosni i Hercegovini, a u zelenoj boji za vina iz uvoza, a način lijepljenja markica na alkoholna pića, voćnu prirodnu rakiju i vino propisan je u članu 13. stav (2) istog pravilnika.
Prema Članu 5., Zakona o akcizama, naftnim derivatima se smatraju:
a) motorni benzini, uključujući i bezolovni, nezavisno od oktanske vrijednosti i komercijalnog naziva;
b) dizel goriva i ostala plinska ulja;
c) petrolej (kerozin);
d) lož-ulje ekstra lako i lako specijalno (EL i LS).

Prema članu 6 . Duvanski proizvodi se smatraju:
- Cigareta
- Ostali duvanski proizvodi Cigaretama se smatraju:
- a) smotuljci duhana prikladni za pušenje, obavijeni omotačem koji nije od prirodnog duhana;
- b) proizvodi slični cigaretama koji se sastoje od smotuljaka duhana obavijenih jednostrukim i dvostrukim
- omotačem. Vanjski omotač izrađen je od materijala koji nije list prirodnog duhana I postavljen je u pravoj liniji uzdužno;
- c) duhanski štapići koji se jednostavnim neindustrijskim postupkom stavljaju u papirni omot za cigarete ili se umotavaju u papirne listiće;
- d) duhanski proizvodi stavljeni u promet pod nazivom cigarete. Ostalim duhanskim proizvodima smatraju se:
- a) cigare i cigarilosi;
- b) duhan za lulu i duhan za pušenje;
- c) duhan za šmrkanje, žvakanje i drugi duhanski proizvodi;

Prema članu 7. Bezalkoholnim pićima se smatraju osvježavajuća bezalkoholna pića od voćnog soka, voćne baze, biljnih ekstrakata, žitarica i surutke, umjetna osvježavajuća bezalkoholna pića i niskoenergetska osvježavajuća bezalkoholna pića.

Prema članu 8. Alkoholom se smatraju sve vrste alkohola, nezavisno od sirovine iz koje se dobiva i postupka dobivanja.
Alkoholnim pićima se, smatraju pića koja sadrže više od 2% alkohola.
Voćnom prirodnom rakijom se smatra proizvod dobiven destilacijom prevrelog soka, masulja ili komine grožđa ili drugog voća na manje od 86% vol. alkohola, u kojem se ne smije osjetiti miris i okus drugačiji od onoga koji proističe od upotrijebljenih sirovina, kojem se ne smiju dodavati arome ni etilni alkohol poljoprivrednog porijekla, šećer i drugi ugljeni hidrati.

Prema članu 9. Pivom se, smatra osvježavajuće pjenušavo piće dobiveno od vode, ječmenog slada, kvasca, nezaslađenih žitarica i hmelja, bez obzira na koncentraciju ekstrakta u sladu ili koncentraciju alkohola u pivu.
Vinom se, smatra vino od grožđa (uključujući pojačana vina), vermut i ostala vina grožđa aromatizirana biljem ili aromatskim tvarima.

Prema članu 10.Kafom se, smatra:
a) sirova kafa (sa ili bez kofeina);
b) pržena kafa (sa ili bez kofeina), u zrnu ili mljevena;
c) ljuske i opne pržene kafe;
d) ostali proizvodi od kafe koji u sebi sadrže 50% i više kafe.

- Obilježavanje i uslovi prometovanja akciznih proizvoda
Prema članu 25 Zakona o akcizama BiH,poreski obveznik mora prijaviti UIO maloprodajne cijene duvanskih prerađevina koje će se štampati na akciznim markicama prije njihovog stavljanja u promet. Pravilnikom je propisano da su poreski obveznici dužni prijaviti UIO svaku promjenu maloprodajne cijene kao i puštanje u promet nove vrste duvanske prerađevine, najmanje 30 dana prije puštanja duvanskih prerađevina u promet.
Iz navedenog proizilazi da su distributeri u obavezi da prodaju duvanskih prerađevina vrše po maloprodajnim cijenama koje su istaknute na akciznoj markici nalijepljenoj na pakovanjima cigareta. Medjutim postoje izuzeci kod "posebnih akciza" koje se javljaju na kraju godine, gdje je moguće prodavati cigarete po višoj cijeni od one koja je na akcizi.

- Poreska evidencija i poreska prijava
U članu 27. Zakona o akcizama propisano je da je poreski obveznik - proizvođač dužan obavezu nastalu po osnovu akcize prijaviti u poreskom periodu u kojem je obaveza i nastala, a isti obuhvata vrijeme jednog kalendarskog mjeseca. Mjesečni obračun akcize se dostavlja u prijavi akcize. Prema članu 26. poreski obveznik dužan je da vodi posebnu evidenciju o uvozu, prometu, potrošnji i stanju akciznih proizvoda, te da ima urednu i ažurnu knjigovodstvenu i vanknjigovodstvenu evidenciju. Prema članu 26., poreski obveznik je dužan da obezbjedi podatke o količini zaliha, količini proizvedenih, uvezenih prizvoda, primarne sirovine, obračunatoj i uplaćenoj akcizi.

- Oslobođenje, povrat i umanjenje akcize
Prema članu 31., Zakona o akcizama BiH, preduzetnik i pravna lica koja koriste alkohol za proizvodnju lijekova ili u medicinske svrhe, kao i etil alkohol koji koriste kao repromaterijal u proizvodnji sredstava za čišćenje i pranje, kozmetičkih proizvoda i ostalih proizvoda na koje se ne plaća akciza, imaju pravo na povrat uplaćenog iznosa akcize. Povrat se vrši na osnovu pismenog zahtjeva preduzetnika ili pravnog lica. Prema članu 30., obaveze plaćanja akciza se oslobađaju: proizvodi koje se izvoze, proizvodi koji se isporučuju diplomatskim i konzularnim predstavništvima i njihovom osoblju, gorivo za avione i brodove u međunarodnom saobraćaju, na uvoz i/ili isporuku alkohola koji se koristi kao repromaterijal za proizvodnju alkoholnih pića...

ZAKLJUČAK

Prema preliminarnom izvještaju o naplati prihoda na Jedinstven račun UIO u 2009., je prikupljeno ukupno 5.171,9 mil. KM prihoda od indirektnih poreza. Kada taj iznos umanjimo za 740,6 mil. KM isplaćenih povrata dobijamo neto naplatu prihoda od indirektnih poreza u iznosu od 4.431,3 mil. KM, što je za 0,2% više u odnosu na projektovani iznos naplate. U 2009., je došlo do pada prihoda u odnosu na prethodne godine, ali se za 2010 očekuje blagi oporavak ekonomije, koji je uzrokovan promjenama zakonskih regulativa u oblasti akciza.
Pored efekata izmjene posebne akcize na duvan od 1.1. 2010 godine, na rast prihoda u budućem period ima uticaja I primjena novog zakona o akcizama koja je stupila na snagu u drugoj polovini 2009. godine. Rezultat ovih promjena će biti neravnomjeran. Očekuje se veći rast prihoda u prvom polugodištu 2010., Za period 2011-2012 se očekuje snažniji oporavak ekonomije, a samim tim I razni sporazumi sa Evropske Unije I želja ka što bržem ulasku u Evropsku Uniju će dovesti do povećanja akciza, kako bi se nacionalne akcize uskladile sa standardima Evropske Unije. To se naročito odnosi na proizvode: duvan, alcohol, nafta, koji i jesu najviše opterećeni akcizama.

LITERATURA

- Isailović, Zoran: Javnefinansije I finansijskopravo, SVEN-Niš, Niš, 2009.
- Raičević, Božidar: Javne finansije, Centar za izdavačku djelatnost ekonomskog fakulteta, Beograd, 2008
- Kuliš, Danijela, Plaćamo li evropske trošarine?, Institut za javne financije : Zaklada Friedrich Ebert, Zagreb, 2005.
- OMA bilten, Macroeconomic Unit of the Governing Board of the Indirect Tax Authority, bilten br. 54, januar 2010.
- OMA bilten, Macroeconomic Unit of the Governing Board of the Indirect Tax Authority, bilten br. 50, januar 2010.
- www.uino.gov.ba
- BOS Zakon o akcizama SIGIBiH, 2009.
- BOS Pravilnik o primjeni Zakona o akcizama

PROČITAJ / PREUZMI I DRUGE SEMINARSKE RADOVE IZ OBLASTI:

ASTRONOMIJA | BANKARSTVO I MONETARNA EKONOMIJA | BIOLOGIJA | EKONOMIJA | ELEKTRONIKA | ELEKTRONSKO POSLOVANJE | EKOLOGIJA - EKOLOŠKI MENADŽMENT | FILOZOFIJA | FINANSIJE |  FINANSIJSKA TRŽIŠTA I BERZANSKI    MENADŽMENT | FINANSIJSKI MENADŽMENT | FISKALNA EKONOMIJA | FIZIKA | GEOGRAFIJA | INFORMACIONI SISTEMI | INFORMATIKA | INTERNET - WEB | ISTORIJA | JAVNE FINANSIJE | KOMUNIKOLOGIJA - KOMUNIKACIJE | KRIMINOLOGIJA | KNJIŽEVNOST I JEZIK | LOGISTIKA | LOGOPEDIJA | LJUDSKI RESURSI | MAKROEKONOMIJA | MARKETING | MATEMATIKA | MEDICINA | MEDJUNARODNA EKONOMIJA | MENADŽMENT | MIKROEKONOMIJA | MULTIMEDIJA | ODNOSI SA JAVNOŠĆU |  OPERATIVNI I STRATEGIJSKI    MENADŽMENT | OSNOVI MENADŽMENTA | OSNOVI EKONOMIJE | OSIGURANJE | PARAPSIHOLOGIJA | PEDAGOGIJA | POLITIČKE NAUKE | POLJOPRIVREDA | POSLOVNA EKONOMIJA | POSLOVNA ETIKA | PRAVO | PRAVO EVROPSKE UNIJE | PREDUZETNIŠTVO | PRIVREDNI SISTEMI | PROIZVODNI I USLUŽNI MENADŽMENT | PROGRAMIRANJE | PSIHOLOGIJA | PSIHIJATRIJA / PSIHOPATOLOGIJA | RAČUNOVODSTVO | RELIGIJA | SOCIOLOGIJA |  SPOLJNOTRGOVINSKO I DEVIZNO POSLOVANJE | SPORT - MENADŽMENT U SPORTU | STATISTIKA | TEHNOLOŠKI SISTEMI | TURIZMOLOGIJA | UPRAVLJANJE KVALITETOM | UPRAVLJANJE PROMENAMA | VETERINA | ŽURNALISTIKA - NOVINARSTVO

  preuzmi seminarski rad u wordu » » »

Besplatni Seminarski Radovi