ZAGADJENJE VAZDUHA

1. FUNKCIJE VAZDUHA

Vazduh je uslov života živog sveta na planeti. On ima dve osnovne funkcije, to su:
1.Biološka (primarna) i
2.Proizvodna (sekundarna).
Biološka funkcija – vazduh na planeti obezbeđuje život, jer sadrži kiseonik koji je neophodan za disanje, ugljendioksid neophodan za fotosintezu i azot neophodan za sintezu biljnih belančevina.
Svim organizmima na Zemlji, uključujući i zeleno rastinje je neophodan kiseonik, koga najviše ima u atmosferi (oko 1/5 od ukupne količine), dok ga dosta manje ima u vodi jer se u njoj teško rastvara.Savremeni čovek udahne dnevno oko 11m3 vazduha.
Proizvodna funkcija – sekundarna funkcija vazduha je proizvodna. Pomoću kiseonika iz vazduha moguć je proces sagorevanja, u cilju proizvodnje energije (električne i toplotne).

2. SASTAV VAZDUHA

Vazduh koji okružuje našu planetu sastoji se od smeše gasova i raznih primesa u čvrstom, tečnom i gasovitom stanju. Ove primese (prašina, vulkanski pepeo, čađ, čestice soli i druge čestice), vodena para i razni gasovi postoje svuda i na svakom mestu u većim ili manjim količinama.Svojom aktivnošću čovek danas svesno ili nesvesno sve više zagađuje vazduh. Suv vazduh se sastoji od 78% N2 i 21% O2,ostalih 1% čine primese CO2, SO2,O3,NO2, i dr. Vazduh se smatra zagađenim ako sadrži materije iznad maksimalno dozvoljenih koncentracija, koje su štetne za zdravlje ljudi, životnu sredinu i materijalna dobra. Zagađenost vazduha naziva se i aerozagađenje.
Aerozagađenje je nastalo još sa pojavom vatre i to od dima i zagušljivih gasova, a dalji uticaj na zagađenje vazduha imalo je topljenje i obrada metala. Prerada živinog sulfida u srednjem veku uticala je na zagađenje vazduha sumporom. Masovno zagađenje vazduha počinje sa većom upotrebom fosilnih goriva, a pre svega uglja. Još u XIII veku, u Engleskoj su doneti propisi o kontroli zagađenosti vazduha dimom koji su predviđali i smrtnu kaznu. Ogroman doprinos aerozagađenju daje industrija, a sredinom dvadesetog veka javlja se problem zagađenja radioaktivnim materijama.

Tabela 1

Zovu je dolina smrti. Sumorni oblaci večito lebde nad celim krajem.Kada se Sunce kloni zapadu, disk se jedva razabire kroz zavesu ogromnih gasova. Ribe u rekama doline su slepe i sada su pravi minuti, toliko su promenjene uticajima otrova da više ne liče na svoje normalne, zdrave srodnike. U predgrađu ovog pakla tečni otpaci obližnjih fabrika teku potocima. Jedna studija je pokazala da je stopa smrtnosti dece čak 35% a novorođenčad sve češće dolaze na svet defektna. (Opis grada Kubatanjo u Brazilu).
Najveći deo kiseonika biološkog porekla potiče iz procesa fotosinteze:

CO2+H2O+h CH2+O2

Šume su sa biljkama prirodni proizvođači kiseonika. Njihova uloga je dvojaka. Mogu da proizvode i prečišćavaju u većoj ili manjoj meri O2
. Međutim, uništavajući bezobzirno šume i zagađujući ogromne površine reka, vode, mora i okeana i zemljišta ljudi sistematski narušavaju ove izvore O2
. Tako zagađen vazduh utiče na čoveka i celu njegovu sredinu uključujući atmosferu pa i samu zemlju. Javljaju se razna oboljenja od onih sa kojima možemo da se borimo tokom života, do onih koja su smrtonosna. Najviše stradaju pluća, srce,mozak i drugi organi. Zato, da bi čovek živeo zdravo ako je to ikako danas u svetu procvetale industrije moguće, treba da čuva okolinu oko sebe, pre svega vazduh, vodu i zemljište a zatim sve ostalo. Uništavanje ozona, efekat staklene bašte, kisele kiše, samo su neke od posledica
zagađenja vazduha.Izvori zagađenja mogu biti veoma veliki, a glavni izvor je upravo i sam ČOVEK!

2.1. Pojam emisije i imisije, maksimalno dozvoljene koncentracije

Pod emisijom se podrazumeva izbacivanje zagađujućih materija iz objekata – zagađivača (iz dimnjaka, motora, cevovoda, i sličnog) u okolinu: vazduh, vodu, zemljište.Kada se proučava obim zagađenja nekom zagađujućom materijom, važno je da se utvrdi:
-brzina emisije i
-ukupna emisija.
Brzina emisije je količina zagađujuće materije izražene u jedinici vremena: g/sec., ili u %.
Ukupna emisija jeste ispuštena količina zagađujuće materije izražene u gramima po količini oslobođene energije (u džulima) ili u kilogramima proizvoda.
Pod imisijom se podrazumeva pojava gasovitih, tečnih ili čvrstih materija u sloju neposredno iznad površine tla. Ona može da bude veća od emisija.Njihova vrednost se odnosi na koncentraciju zagađujućih materija u vazduhu na visini od 0 do 2,0 m od nivoa tla. Mogu biti kratkotrajne ili dvadesetčetvoročasovne.Vrednost imisija zavisi od: brzine, jačine i tipa emisija okolnih izvora, od rasprostiranja zagađujućih materija u atmosferi, od uslova njihovog izdvajanja u funkciji meteoroloških uslova i od vrsta zagađivača.
Maksimalno dozvoljene koncentracije (MDK) se, uglavnom, određuju po tome koliko se štetne po ljudsko zdravlje, odnosno uzima se krajnja granica moguće štetnosti, prema bilo kojem pokazatelju: toksičnosti, opštesanitarnom, i drugo.
Maksimalno dozvoljena koncentracija neke štetne materije je ona količina koja kod čoveka svakodnevno izloženog u dužem periodu ne izaziva patološke promene ni oboljenja, ne narušava biološki optimum za čoveka.Za relativno čist vazduh možemo da smatramo onaj u kome koncentracije ne premašuju dopuštene granice.
Maksimalno dozvoljen a emisija (MDE) , se uvodi da bi se regulisala jačina izbacivanja zagađujućih materija svakog pojedinačnog izvora zagađenja. Ova vrednost se vezuje za određenu masu proizvoda ili količinu proizvodne energije u određenom tehnološkom procesu.

2.2. Mere za zaštitu vazduha od zagađenja

Kontrola kvaliteta vazduha vrši se sistemskim merenjima imisije preko mreže meteoroloških stanica, čija brojnost zavisi od broja stanovnika, broja izvora emisije, meteroloških parametara. Najviše ih ima u Beogradu (18), Novom Sadu i Nišu (16). U Beogradu se od osnovnih zagađujućih materija meri: čađ, sumpordioksid, azotdioksid, prizemni ozon,ugljenmonoksid, taložne materije, suspenzovane čestice, a od specifičnih akrolein, amonijak, policiklični aromatični ugljovodonici i dimetilamin (u Krnjači).
Problemi za rešavanje zagađenja vazduha:
• nepotpuna mreža praćenja zagađenosti,
• saobraćaj (upotreba starih vozila koja se loše održavaju i vozila bez katalizatora, loš kvalitet goriva, nedostatak parking mesta, ulice ″kanjonskog ″ tipa),
• nizak nivo tehničke opremljenosti i upotreba zastarelih tehnologija u industriji,
• velika blizina energetskih i industrijskih objekata u odnosu na naselja,
• veći broj termoenergetskih objekata na jednom mestu koji kao pogonsko gorivo koriste ugalj sa visokim procentom sumpora.

3. IZVORI ZAGAĐENJA VAZDUHA

Zagađujuće supstance, među njima pesticidi, teški metali, nafta i njeni derivati i dr. u životnoj sredini pokreću čitav niz lančanih reakcija i zbog toga njihovo prisustvo u njoj ne može ostati ne zapaženo. Pod izvorom zagađenja vazduha podrazumevaju se procesi koji pod unutrašnjim ili spoljašnjim uticajem odaju (emituju) nečistoće u atmosferu.Izvori zagađenja vazduha mogu biti:
1.Prirodni i
2.Veštački (antropogeni).

Prema izvoru nastanka, izvori zagađenja vazduha nastali:
• sagorevanjem goriva,
• radom industrije,
• poljoprivrede,
• proizvodnjom oružja,
• komunalnim radom.

4. PRIRODNI IZVORI ZAGAĐENJA VAZDUHA

U prirodne izvore zagađenja ubrajamo samo prirodu tj. njeno široko prostranstvo, mora, okeana, magla, dejstvo njenih vulkana, prirodna radioaktivnost, šuma i šumskih požara, razna sagorevanja, erozije, ozon koji je nastao prilikom varničenja, nekontrolisano lučenje u atmosferu raznih gasova i drugih materija kojima ona samu sebe zagađuje. Dakle, priroda takođe stvara škodljive i otrovne supstence,često u daleko većoj meri nego čovek svojim aktivnostima. Razlika između prirodnih i izvora stvorenih od strane čoveka je i u količini i vrsti zagađujućih supstanci i načinu na koji su emitovane. Najveća emisija sumpora je iz okeana a zatim iz biogenih procesa. Medjutim, znatne količine se emituju i iz vulkana u ponekim velikim erupcijama direktno u statosferu. U ovakvim slučajevima emisija može imati ograničene posledice na celu planetu. Fine čestice prašine i sulfatni aerosoli ubačeni vulkanskim erupcijama u statosferu ostaju tamo duže vreme(vreme depozicije do 5 god.) i mogu dovesti do smanjivanja toplotne energije koja sa Sunca dospeva na Zemlju. Fine čestice prašine i aerosola se prilikom erupcije mogu izbacivati na visinu od 40 – 50 km i vazdušnim strujanjima raznositi na velike udaljenosti čime zagrađivanje dobija globalni karakter. Prilikom erupcije vulkana Krakatau na ostrvu između Jave i Sumatre 1883. god. 2/3 ostrva odletelo je u vazduh odnoseći oko 20 km3 prašine do visine od 30 km. Poginulo je oko 36 000 ljudi. O razmerama zagađenja govore drevni zapisi gde se to vreme kada je vladao suton i mrak nazivalo „smak sveta“.

Tabela 2

5. VEŠTAČKI IZVORI ZAGAĐENJA VAZDUHA

U veštačke izvore zagađenja vazduha spadaju procesi vađenja i obrade mineralnih sirovina, hemijska industrija, sagorevanje uglja, poljoprivreda, drumski saobraćaj, naselja, elektrane (termo i nuklearne) i dr.

5.1. Zagađenje vazduha oksidima iz ložišta

Korišćenje ležišta metala i nemetala u većoj meri zagađuju vazduh i to emisijom prašine i štetnih goriva u atmosferu. Prašina i gasovi koji se stvaraju prilikom eksploatacije rudnika zagađuju atmosferu. Dolazi do potpunog oštećenja pojedinih eko sistema, pa umesto šuma se formiraju goleti. U svetu se iskopa oko 40 tona raznih sirovina, a na samo 1-nu tonu izdvaja 50 – 60 tona flotacijske jalovine – opasne za životnu sredinu. Najopasnije zagadjujuće materije koje se stvaraju tokom proizvodnje aluminijuma su: pirelen iz transformatora elektropostrojenja, NaOH iz crvenog mulja i fluoridna isparenja(HF). Pri pirometalurškoj preradi Cu javljaju se dimni gasovi bogati prašinom, oksidima metala i SO2. Dimni gasovi sadrže prašinu u kojoj se nalaze čestice oksida Fe, Co, Mg, Si.Metalurški proces dobijanja olova spada u grupu najprljavijih tehnologija jer se u fazama vađenja, prerade i dobijanja Pb oslobađaju otrovne materije u obliku gasova, prašine(sadrži Pb i As) jalovine i otpadnih voda koje sadrže Pb.
Cink se u zemljinoj kori nalazi kao sulfid ZnS. Procesom se iz sulfida prevede u SO2 od 93% do 97% sulfidnog sumpora. Tokom njegove prerade dolazi do emisije znatnih količina prašine koja sadrži štetne sastojke.
Zaštita životne sredine je neophodna usled sve većeg globalnog zagađenja vazduha, vode i zemljišta raznim polutantima čime se otežava normalno funkcionisanje života na zemlji.

5.2. Zagađenje vazduha oksidima sumpora

Sumpor se u atmosferi može naći u raznim jedinjenjima i raznim oksidacionim stanjima. Iznad mora vetar stvara aerosole, koji sadrže sulfate. Vodonik sulfid (H2S) nastaje biološkim raspadanjem u okeanima i na kopnu. On se oksidiše da sumpor(IV)oksida, pa je život H2S u atmosferi samo nekoliko sati.

H2S + 3/2 O2= SO2+ H2O

Najvažniji antropogeni izvor SO2 su termoelektrane, iz kojih se oslobađaju velike količine letećeg pepela. Sagorevanjem uglja, oksidišu neki elementi u određene okside:
SO2, NO2, CO2, metali se javljaju kao oksidi u obliku pepela. Sagorevanjem fosilnih goriva u atmosferu ode godišnje oko 62 miliona sumpora. Topljenjem sulfidnih ruda, u kojima se nalazi sumpor,oslobađaju se velike količine SO2.

Cu2S + O2 = 2Cu + SO2

Najveći zagađivač vazduha je sumpor(IV)oksid i javlja se u fabrici celuloze i papira, a posebno u naseljenim mestima.

5.3. Zagađenje vazduha ugljen(II)oksidom

Najveća količina CO potiče iz prirodnih izvora. Javlja se u većoj količini u dimu vulkana, iznad naslaga uglja i iznad močvara zbog raspadanja organskog materijala. Raspadanjem organske materije prvo se stvara metan, pa daljom oksidacijom nastaje CO. Iznad gradova koncentracija CO je nekoliko desetina ppm, dok u naseljenim mestima oko 0,1 ppm. Glavni krivac za drastično povećanje CO iznad gradova su motori sa unutrašnjim sagorevanjem, gde sa povećanjem brzine ovih motora raste i emisija CO.

5.4. Zagađenje vazduha azotnim oksidima

Oksidi azota u atmosferi su prisutni u raznim koncentracijama. Azot(I)oksid (N2O), u većim količinama nastaje iz prirodnih izvora, najčešće bakterijskom aktivnošću tla i reakcijama između N2 i atmosferskog O2 ili O3 u gornjim slojevima atmosfere. Azot(II)oksid (NO), nastaje iz antropogenih i prirodnih izvora.Glavni antropogeni izvor NO su sagorevanja gde se razvija visoka temperatura (toplane):Motori sa unutrašnjim sagorevanjem i termoelektrane.

N2 + O2 = 2NO

Zbog naglig hlađenja sagorelih gasova ne dolazi do povratne reakcije. Međutim NO zbog oksidacije polako prelazi u NO2.

NO + O = NO2
NO + O3 = NO2 + O2

U atmosferi NO2 ostaje do tri dana.

2NO2 + H2O = HNO3 + HNO2

5.5. Hemijska industrija kao izvor zagađenja vazduha

Hemijska industrija se deli na:
1. Neorgansku (proizvodnja sintetičkog amonijaka, uree, amonijum nitrata, amonijum sulfata, fosforskih đubriva, superfosfora, amonijum fosfora, fluorovodonične kiseline, HCl, H2SO4– preradom rude i emisija SO2 u atmosferu je veća, Na2CO3 i dr.)i
2. Organsku (proizvodnja eksploziva, boje i lakova, organskih kiselina, ftalanhidrida, plastike, polivinilhlorida, polistirena, polipropilena, sapuna i deterdženata, sintetičkih vlakana, gume, organskih jedinjenja metala –pr.Pb, farmaceutskih sirovina, org.hemikalija,benzopiren..).
•H3PO4 – osnovne zagađujuće materije su gasoviti fluoridi, pre svega HF i SiF4.
U prirodi uran ima izraziti afinitet prema fosfatima – đubrenjem zemljišta.
•Boje – gubi se 1 do 2% rastvora odlazeći u atmosferu.
•Deterdženti – javlja se prašina i gasovi obogaćeni organskim parama (benzen).
•Cl – oslobađa se Cl2, CO2,H2,CO4 i pare žive.
•Eksploziv – preko isparenja dospevaju toluen, H2SO4, HNO3.
•Prerada nafte i njenih derivata, stvaraju se gasovi: CO2, SO2, NO3, CO.

5.6. Poljoprivreda kao izvor zagađenja vazduha

Proizvodnjom hrane dolazi do izmena u biosferi, i to:
•primena mineralnih đubriva,
•primena pesticida (primarno i sekundarno),
•nakupljanje soli i minerala zbog navodnjavanja,
•odlaganje otpadaka iz poljoprivrede,
•odlaganje otpadaka iz proizvodnje hrane.
Pesticidi . Primarno – uređajima za njihovo raspršivanje i sekundarno – zaprašivanje gradova radi suzbijanja komaraca. Najčešće u obliku kapi i čestica dospevaju u atmosferu gde se oko 50 puta gube u vazduhu od upotrebljene količine.U zavisnosti od vetra, rastvorljivosti i veličine aerosola.DDT(di-di-ti), najčešći u upotrebi. U većoj količini od 70 g može izazvati smrt. Zagađujući vazduha može preneti razne patogene bakterije!

5.7. Naselja kao izvori zagađenja vazduha

Zagađenje vazduha i vode postao je veoma bitan problem u današnjici. Zagađujuće materije koje nastaju u naselju mogu se razvrstati u dve grupe:
1.Materije iz industijskih i energetskih izvora, saobraćaja
2.Materije čiji je izvor čovet tj. domaćinstvo.U vazduhu iznad naselja javljaju se i sekundarni zagađivači koji nastaju kao posledica reakcija primarnih zagađivača. Najbolji primer je zagađenost vazduha tokom zimske sezone gde dolaze do izražaja zagađujuće materije i gasovi koji dospevaju iz energetskih izvora kao sto su toplane (gradske ili industrijske), tako i sama individualna ložišta. Prisustvo smoga i njegov efekat su pojave koje to manifestuju. Efekat kanjona je karakterističan za duge i prave ulice gde je vrtložno strujanje vazduha i gde materije i čestice izbačene iz automobila ili iz drugih izvora neprekidno kruže i povećavaju svoju koncentraciju (lokalno zagađenje).
Naselje se može posmatrati dvojako, kao deo prostora koji podleže zagađivanju iz objekta i delatnosti u njemu ali koji je sa druge strane izvor zagađujućih agenasa kojima zagađuju svoju okolinu. Smog je jedan od najčešćih zagađivača u naselju koji se javlja pri temperaturnoj inverziji. Razlikuju se dve vrste:

•Kiseli smog (prisutan u vreme povećane koncentracije SO2 u vazduhu i H2SO4 tokom loženja),

•Fotohemijski smog - javlja se leti kada je toplo i kada dolazi do unošenja ugljovodonika i NOx. Max koncentracije su oko podneva. Ako se analiziraju čestice u vazduhu velikih naselja onda se u njima može naći oko: 45% Si, 13% Fe2O3, 6% Al2O3, 24% C, 1% kreča, 1% alkalnih sulfata, 3% CaSO4, primese alkalnih karbonata, hlorida i brojnih sulfata teških metala zajedno sa organskim materijama i vlaknima.

5.8. Drumski saobraćaj kao izvor zagađenja vazduha

Veće zagađenje vazduha u naseljenim mestima javlja se pri intenzivnijem liženju za vreme hladnih, maglovitih dana u zimskom periodu, bez vetra i stanju inverzije – stabilno stanje. Ovo zagađenje u gradovima zove se
„smog“(smoke - dim, fog – magla). Smog se sasroji od: SO2, čvrstih aerosola raznog sastava i vazdušnih kapljica u obliku aerosola – magla. Ovakvo zagađenje vazduha utiče na iritaciju i oboljenje respiratornih organa. Pored naselja, drumski saobraćaj je najveći emiter dima i čestica čadji. U urbanim sredina oko 60% od ukupne količine svih zagađujućih supstanci vazduha potiče od motora sa unutrašnjim sagorevanjem. Mešanje goriva sa vazduhom oksiduju se mnogi ugljovodonici dajući CO, CO2 i vodenu paru. Aldehidi su najprisutnije oksidovane supstence u izduvnim gasovima i poseduju visoki stepen fotohemijske reaktivnosti. Radi smanjenja zagađenosti vazduha saobraćajem danas se koristi koristi BIOGORIVO!

5.9. Nuklearno zračenje kao izvor zagađenja vazduha

Imamo dve vrste zračenja:
1.Prirodno (kosmos, zemljište, hrana, voda),
2.Veštačko (nuklearne bombe ili nuklearni projektili).Masovna upotreba nuklearnih projektila izaziva γ zračenja, toplotno zračenje koje prati udarni talas, mehaničke povrede, pucanje organa, pluća, stvaranje opekotina, 1.,2.i 3. stepena, smrt, radijacionu bolest kod ljudi koji prežive takve udare. Samo oštećenje ozonskog omotača povećava udar elektromagnetskih zraka sa Sunca, ogromna količina prašine, požara, tamnih oblaka dima čađi, stvara tamni oblak dima, kao posledica nuklearne noći, nuklearne zime, gde temperatura padne za – 30OC, što uslovljava nastajanje jednogodišnjeg ledenog doba, nastanak vegetacije i ljudi. Možda bi neki i preživeli, to bi bili oni ljudi koji bi se našli u pojasu ekvatora, kao i severne i južne polulopte. Medjutim, nastala bi opšta kataklizma, drastične promene temperature dovele bi do izumiranja živog sveta.

5.10. Zagađivanje vazduha iz industrijskih i komunalnih deponija

Otpad raznog porekla najlakše odlažemo što dalje od naše blizine, ne sluteći da to postaje nov izvor zagađenja sredine. Svrstavamo ih u:
1.Odlaganje na deponije,
2.Bacanje u mora i okeane,
3.Odlaganje u starim rudnicima.
Postoje divlje i propisane deponije. Divlje deponije predstavljaju izabrane površine zemljišta ili druge podloge za skladištenje otpada.Propisane ili uredjene deponije su izgrađene i uredjene po svim propisima.Po poreklu mogu biti:
•Industrijske i
•Komunalne deponije.Važan proces koji se odigrava u svakoj deponiji je degradacija otpadnih supstanci u prisustvu vode i vazduha pri čemu se stvaraju nove organske ili neorganske supstane, koje se dalje oslobađaju u atmosferu ili tlo.Industrijske deponije sadrže mnogo opasnije supstance i proučavaju se pojedinačno:
1.Nuklearne – Be, Cd, U.
2.Pesticidi – As, Cd, Cu, Hg, Mn, Pb, Ni, Zn.
Veoma značajno mesto zauzima odlaganje visoko rizičnog otpada, kojih nema u našoj zemlji, pa se on izvozi u druge gde su greške pri transportu katastrofalne i pogubne po život ljudi zbog koncentracije visoko razičnih elemenata i materija u tom otpadu. Za prečišćavanje vazduha veliku primenu našli su cikloni, koji izdvajaju čestice poput cementne prašine, piljevine, letećeg pepela i druge slične čestice (slika 11).

TREBA ZNATI !

•Zeleno rastinje je u svakom gradu ne samo biološka potreba već i likovni i estetski elementi. U svakoj urbanoj sredini značaj zelenila je mnogostruk:
•Zeleni zasadi imaju biološku funkciju vršenja razmene gasova. U vegetacionom periodu 1 h topole apsorbuje 100 kg sumpor – dioksida, sitnolisna lipa sakupi u svom lišću 50 kg sumpora. Pored toga treba znati da 1 h šume vezuje godišnje 15 t ugljen – dioksida i oslobađa oko 1,42 t kiseonika.
•Lišće u krošnjama drveća i drugom rastinju brže hladi vazduh, pa on kao teži potiskuje onaj topliji stvarajući srujanje vazduha brzine čak i do 1m/s. Uletnjim mesecima razlika u T između one na ulici i u parku iznosi 2 do 6 C.
•Zelenilo i rastinje svojim lišćem koje površinski isparava utiče na povećanje vlažnosti vazduha. Podatak da olistala bukva V 8 000 m3
može da poveća vlažnost vazduha sa 40 na 75%, govori o mogućnostima bitnog poboljšanja mikroklimatskih uslova.
•Gradsko zelenilo, naročito drvoredi, umanjuje uticaj buke i do 25%. Pri barijeri od dva do tri reda zelenih zasada, drveča i žbunja, moguće je snežavanje buke za 15 do 18 dB.
•Vegetacija štiti od čađi i prašine.Količina prašine u vazduhu zavisi od vlažnosti vazduha i brzine vetra, od površine koju zauzima zeleno rastinje i od vrste tog zelenila. Eksperimentalno je dokazano da 1 h šume može da filtrira iz vazduha 50 – 70 t prašine godišnje.
•Vegetacija pozitivno deluje na fiziološke funkcije čoveka. Boravak u sredini bogatoj zelenilom deluje na smanjenje pulsa i do 4 – 8 otkucaja u min.Takođe, deluje i na T kože,umanjujući je za 1 do 1.3 OC.
•Uz pomoć vegetacionog pokrivača moguće je isušivanje podvodnih terena, melioracija zemljišta, smanjenje erozivnih procesa i rekultivacija biodegradiranih područja.
•Estetska komponenta zelenog rastinja je u tome što pobuđuje kod ljudi prijatan psihički doživljaj. Vegetacija ima fundamentalni značaj u funkcionisanju ekosistema, omogućavajući mu proces metabolizma i protok energije.

 preuzmi seminarski rad u wordu » » »

Besplatni Seminarski Radovi

SEMINARSKI RAD