Primjena novih komunikacionih tehnologija | SEMINARSKI RAD IZ KOMUNIKOLOGIJE

Epohu u kojoj živimo karakteriše medijska interaktivnost, pristupačnost i raznovrsnost. Zahvaljujući razvoju tehnologije, komunikacija između udaljenih subjekata obavlja se gotovo istom brzinom kao da se oni nalaze u istoj prostoriji. Internet poništava vremenske i prostorne granice koje su generacijama predstavljale prepreku u komuniciranju među ljudima. Međutim, uprkos svim pozitivnim efektima koje donose, nove informacione i komunikacione tehnologije nose i negativne aspekte. Mreže za komunikaciju posredstvom kompjutera postale su svojevrsni produžeci ljudskih bića. Postoji opasnost da virtuelna stvarnost zamjeni stvarni život. Tehnologije prijete da će uslijed svoje pokretačke snage dovesti do ubrzanja realnosti što će dovesti do pomračenja stvarnosti. Svakodnevnim nesrazmjernim korištenjem novih informacionih tehnologija, dovodimo se u situaciju da neposredni kontakt sa ljudima zamijenimo komuniciranjem posredstvom mašina. To nas može dovesti do osamljivanja i desocijalizacije, koji nastaju kao bolest kod ovisnika od savremenih komunikacionih tehnologija.
Naravno, posljednja evolucija informacionih i komunikacionih tehnologija ne mora dovesti do otuđenja ako se koristi odgovorno, kao što ni dosadašnji mediji nisu doveli do toga. Svaka pojava novih tehnologija i medija izaziva veliko interesovanje kod ljudi. Nakon početnog, tako reći, hipnotisanog i donekle nesvrsishodnog korištenja, nastaje zasićenje. Ljudi se opet vraćaju sebi, svojim životima. Novu tehnologiju posmatraju samo kao jednu u nizu, nakon određenog vremena ne pridaju joj veliki značaj. Tako će vjerovatno biti i sa postojećim tehnologijama i medijima, dok se ne pojave nove, sofisticiranije, koje će opet privući početnu pažnju i nakon toga stati u red ljudskih pomagala.
Razvoj modernih informacionih tehnologija odvija se ogromnom brzinom. Danas su na sceni televizori posljednje generacije koji zahvaljujući naprednim tehnologijama objedinjuju više medija. Novi televizorski prijemnici zahvaljujući widget tehnologiji, odnosno softveru koji pokreće male aplikacije nazvane vidžeti, omogućavaju da se preko njih mogu gledati sadržaji s Interneta, čitati vijesti, vremenska prognoza i berzanski izvještaji, pretraživati video klipovi, razmjenjivati fotografije pa čak i komunicirati sa prijateljima. Razvoj kompjuterske tehnologije ide toliko daleko da će se naredne generacije čipova veličine milionitog djelića milimetra praviti od vještačke dezoksiribonukleinske kiseline. Praviće se od enzima i molekula DNK i biće brži čak 100.000 puta od najbržih računara! Novu dimenziju u upotrebi kompjutera u komuniciranju daje globalna mreža, Internet. Iako se nekad koristio samo u akademskim krugovima, Internet je danas postao globalni komunikacijski sistem koji koriste milioni ljudi širom svijeta za ličnu korespodenciju i pronalaženje informacija.
Kao predvodnik nove informacione i komunikacione tehnologije, Internet predstavlja u potpunosti nov medij, koji koristi ogroman potencijal koji moderni kompjuteri imaju za obradu informacija, sada lako dostupnih tržištu masovne potrošnje, jednako kao i korisnicima u nauci i industriji, i za distributivnu moć kablovskih i satelitskih sistema za prenos. Kako su to primjetili Herman i Mekčesni, Internet je postao super brzi način informisanja ili metaforički – informacijski autoput. Prvi put u istoriji, koncept globalnog sela Maršala Makluana poprima pravi oblik.
Postoji tendencija da se Internet identifikuje kao medij apsolutne slobode, zato što najzad svakome dozvoljava, pod uslovom da pripada kategoriji dobrostojećih ljudi u bogatom svijetu, da dođe do informacije po svojoj mjeri i da svakome dozvoli i da pošalje informaciju ka cijeloj planeti, vijesti, i prije svega, lične komentare. Idealan medij u neku ruku, koji oslobađa od pipaka propagande i novca. Međutim, sve dok pristup Internetu i mogućnost da se napravi sajt nisu ravnopravno raspoređeni u društvu, elektronska vlada, forumi i blogovi bi mogli, suprotno onome što žele njihovi tvorci, da pogoršaju socijalnu raspolućenost, da daju nove mogućnosti već privilegovanim građanima, dajući im sredstvo da učestvuju u demokratskim institucijama ili da bolje predstavljaju svoju stvar kod vlasti.

1. Virtuelna komunikacija

Pojavom kompjuterske mreže nastao je sasvim novi oblik komuniciranja u odnosu na postojeće, intrapersonalno, interpersonalno, komuniciranje u većim društvenim grupama i masovno komuniciranje. Međutim, u komunikologiji i informatici još postoje različiti stavovi oko imenovanja novog oblika komuniciranja. Koriste se razni termini: interaktivno, hiperaktivno, univerzalno, totalno, digitalno, kompjutersko, mrežno... i naposlijetku virtuelno komuniciranje . Između svih, termin virtuelno komuniciranje je najprikladniji za upotrebu i to zbog sljedećih razloga: verbalni simbolički sklop, kojim se označava novi oblik komuniciranja, treba biti različit u odnosu na ostale oblike komunikacione prakse, zatim treba da izražava suštinu novog medija i novog oblika komuniciranja, i na kraju, treba da ostane otvoren za nova saznanja.
Termin virtuelno komuniciranje ima dvostruko značenje. U modernom smislu izvodi se iz izraza virtual reality, virtuelna stvarnost, koji je izmislio pisac naučnofantastičnih romana Vilijam Gibson i prvi put upotrebio 1984. godine u svom djelu Neuromanser. Ovaj termin, u suštini prestavlja pleonazam, zato što engleska riječ virtual znači pravi, zbiljski, tako da kovanica virtual reality faktički znači prava, odnosno zbiljska stvarnost. Na osnovu toga, čovjek se perceptivno, emotivno i kognitivno prebacuje u neku drugu realnost, ništa manje stvarniju od materijalne. Drugo značenje pojma virtuelno komuniciranje potiče iz latinskog jezika gdje izraz virtuelna stvarnost predstavlja oksimoron. Izraz virtuelan potiče od latinske riječi virtus (snaga koja dejstvuje, hrabrost, valjanost, vrlina, krepost) i znači: 1) snažan, jak, sposoban, ali skriven, koji se ne pojavljuje, ali se može pojaviti, potencijalan, eventualan; i 2) nestvaran, zamišljen, uobražen. Iz ovoga proizilazi da termin virtuelna realnost znači snažna i jaka prividnost, odnosno prividna stvarnost. Unutar kompjuterske mreže, tako se razvija novi oblik komuniciranja koji se može predstaviti kao digitalna fatamorgana.
Može se zaključiti da novi oblik komuniciranja predstavlja razmjenu poruka posredstvom kompjuterske mreže između dva ili više korisnika sa mogućnošću recipročne zamjene uloga emitera i primaoca poruka u realnom vremenu ili neistovremeno, čime se poništava veliki dio razlika između klasičnih oblika komunikacione prakse, prvenstveno interpersonalnog i masovnog komuniciranja.
Kompjuterska mreža, kojom se obavlja virtuelno komuniciranje, kao novi i drugačiji medij u odnosu na sve do sada poznate komunikacijske posrednike, nastala je u drugoj polovini XX vijeka. Kada je riječ o samo jednom kompjuteru kao posredniku u komuniciranju, u suštini nije riječ o novom obliku komunikacije, nego o novom tehničko-tehnološkom sredstvu koje se može koristiti u klasičnim oblicima komuniciranja. Pojedinačni kompjuter može se smatrati novim medijem samo u pogledu svoje tehničko-tehnološke složenosti. Kompjuter ne bi mogao znatno promijeniti komunikacionu praksu čovjeka ako se posmatra izolovano. Tek međusobnim povezivanjem više kompjutera u mrežu, kompjuter se može posmatrati kao posrednik u komuniciranju koji je ljudsko komuniciranje obogatio suštinski novim i drugačijim interakcijama. Kompjuterska mreža omogućava sinhronu i/ili asinhronu razmjenu vizuelnih, auditivnih i audio-vizuelnih poruka korisnicima kompjutera koji su u mreži.
U prvom nivou komuniciranja posredstvom kompjuterske mreže omogućava se korištenje svih baza podataka, pohranjenih u memorijama umreženih kompjutera. Po kriterijumu dostupnosti, baze podataka se mogu podijeliti na: (1) javne koje su dostupne svima, (2) komercijalne koje su dostupne uz odgovarajuću nadoknadu i (3) zatvorene koje su dostupne samo ovlašćenom krugu korisnika. Ovom nivou komuniciranja pripadaju i sve datoteke koje se na komercijalan način distribuišu u eksternim kompjuterskim memorijama – flopi disk, CD, DVD. Jasnom podijeljenošću uloga između emitera i primaoca poruka, ovaj nivo razmjene poruka posredstvom kompjuterske mreže najsličniji je masovnom komuniciranju.
Drugi nivo jeste tzv. elektronska pošta (e-mail). Na ovaj način korisnik može poslati vizuelne, još uvijek pisane, ali sve više auditivne i audio-vizuelne poruke komunikacionom partneru. Uslov za komuniciranje je, pored uključenosti u kompjutersku mrežu, posjedovanje elektronske adrese. Na ovaj način, dva računara u mreži u se pretvaraju u medij interpersonalnog komuniciranja.
Treći nivo razmjene poruka posredstvom kompjuterske mreže jesu takozvane konferencije ili forumi. Sa rastom broja lokalnih i globalnih mreža današnji broj konferencija je praktično neutvrdiv. U njima je stvoren i odigrava se potpuno novi oblik komunikacione prakse. Razmjena poruka putem foruma ne može se nazvati masovnim komuniciranjem jer podrazumijeva ravnopravnost učesnika u komuniciranju a ne tradicionalni odnos emitera i masovne publike. Takođe, nije ni interpersonalno komuniciranje, budući da je broj učesnika neke konferencije uslovno rečeno neograničen. U ovom nivou komuniciranja dominira razmjena pisanih poruka.
Uzimajući u obzir broj i karakteristike, unutar kompjuterske mreže mogu se prepoznati lokalne mreže, globalne mreže i globalni sistem kompjuterskih mreža.
Lokalna kompjuterska mreža sastavljena je od poznatog broja kompjutera. Može biti javna ili interna. Javna lokalna mreža dostupna je svim zainteresovanim korisnicima koji se pod određenim uslovima uključuju u nju. Interne lokalne mreže formiraju se unutar poslovnih sistema, državnih službi, univerziteta ili u krugu privatnih vlasnika računara. Njihove baze podataka su zatvorene i dostupne samo osnivačima tih mreža.
Globalnu računarsku mrežu čini neograničeni broj međusobno povezanih pojedinačnih komputera i lokalnih mreža. Njihova globalnost proističe iz toga što pokrivaju prostor jedne države, regije ili kontinenta. U njih su uključeni ne samo pojedinačni korisnici nego i mnoštvo lokalnih, javnih i internih mreža.
Sve lokalne i globalne mreže povezane su u globalni sistem kompjuterskih mreža, Internet. Ovaj izraz nastao je od latinskog prefiksa inter, što znači između, i engleske riječi net, mreža. U tom smislu, kompjuterska mreža, lokalna ili globalna, jeste internet i umjesto prefiksa inter stavlja se najčešće geografsko, nacionalno ili neko specijalističko određenje. Globalni sistem računarskih mreža, mreža svih mreža, distinktivno se određuje velikim slovom I na početku riječi Internet.

2. Prednosti i nedostaci primjene novih komunikacionih tehnologija

Zahvaljujući modernim komunikacionim tehnologijama, savremeni čovjek može u bilo kojem trenutku doći do bilo kojeg informacijskog proizvoda, i to ne pomjerajući se iz udobnosti svoga doma. Odličan prikaz korištenja modernih tehnologija u budućnosti predstavio je Rodžer Fidler u svojoj knjizi Medaiamorphosis. U hipotetičkom scenariju Cyber Dwellers (sajber stanovnici) Fidler predstavlja stariji bračni par koji koristi sistem virtulene realnosti da bi komunicirali s prijateljima i porodicom širom svijeta kao i da bi sakupili najbitnije informacije i ostali aktivno uključeni unutar svojih lokalnih i virtulenih zajednica. Autor u ovom scenariju predviđa da će mreže za komunikaciju posredstvom kompjutera na kraju postati intimni produžeci ljudskih bića. Granice između stvarnog i virtuelnog svijeta će se izgubiti a razvijeni vidovi međuličnih sajber medija postaće sastavni dio svakodnevnog života mnogih ljudi . Virtuelne konverzacije se danas obavljaju u sajberprostoru, mnogi korisnici međusobno razmjenjuju poruke gotovo istom brzinom kao kada bi se nalazili u istoj prostoriji. Internet predstavlja najradikalnije poništavanje granica vremena i prostora koje su onemogućavale komunikaciju među ljudima još od vremena kad smo naučili koristiti jezik .
Danas postoji više razmatranja o korisnosti i štetnosti Interneta. Ako se posmatra iz utopijske perspektive, Internet zaista najavljuje izgradnju istinskog globalnog sela, benigne virtuelne zajednice dostupne svakome ko ima kompjuterski terminal i znanje o tome kako da ga koristi. Naglašava se pristupačnost i interaktivnost novog medija. Internet omogućava običnim ljudima da komuniciraju sa udaljenim kontinentima pritiskom na jednu tipku, relativno jeftino. Ovaj medij nije u posjedu nijedne države niti multinacionalne kompanije, i nijedna država ili kompanija ne može da kontroliše njegovu upotrebu . Relativna sloboda Interneta od komercijalnih i političkih pritisaka u kombinaciji s njegovom pristupačnošću i interaktivnošću, čine ga tehnološkom inovacijom koja na jedinstven način doprinosi demokratiji – to je medij koji izmiče cenzuri, regulaciji i komercijalizaciji kao nijedan drugi prije njega.
Suprotno ovom stavu, distopijski pristup vidi Internet kao posljednju u dugoj povorci dehumanizirajućih tehnologija, koja proizvodi populaciju kompjuterskih idiota koji, ako ne gledaju TV ili igraju igrice na Playstation-u, zavisnički surfaju Internetom. Globalna mreža ne podstiče komunikaciju već izolaciju u kojoj se ljudi ne obraćaju pravim ljudima, već bestjelesnim ekranima. Tvrdi se da Internet obezbjeđuje platformu za širenje svih vrsta antisocijalnih poruka, koje je nemoguće podvrgnuti cenzuri. Internet je glasnik ne samo tehnološke aljkavosti i zagušenosti informacijama već i moralnog haosa i anarhije koji su izvan kontrole zakonodavaca.

2.1. Život u virtuelnom svijetu

Svijet budućnosti, prema mnogim vizionarima, biće svijet u kome će kompjuteri i televizori biti priključeni na globalnu inteligentnu mrežu. U bliskoj budućnosti nove medijske tehnologije neće biti uočljive, one će se postepeno stopiti u naše okruženje i postati gotovo nevidljive. Kompjuterski programi zvani agenti jednog dana će služiti kao zamjena za ljude i interaktivno će komunicirati s njima na prirodan, međuljudski način . Vještačka inteligencija, koja će upravljati kompjuterima budućnosti, razviće se u tolikoj mjeri da će predstavljati zamjenu u komunikaciji među ljudima. Određeni vidovi neposredne komunikacije između kompjutera vođene vještačkom inteligencijom prisutni su i danas, npr. slanje newsletter-a, spamova i ostalih obavještajnih mailova koji se automatski šalju na adrese, kako korisnika određenih usluga pojedinih Internet sajtova, tako i slučajnih posjetilaca čije IP adrese ostanu zabilježene. Na taj način, kompjuteri će, bez spoljnog uticaja, odnosno ljudskog faktora, moći normalno komunicirati, kako sa ostalim kompjuterima u mreži, tako i sa ljudima. Neće biti razlike između komunikacije čovjeka s kompjuterom i one neposredne između ljudi. Nekada samo fikcija i tmurno predskazanje u naučnofantastičnim filmovima, ova teza se danas čini sve izglednijom.
Razvojem interaktivnih sistema za virtuelnu stvarnost korisnici će biti u mogućnosti da budu projektovani u sajber prostore tako što će se stvarati iluzija da se nalaze unutar trodimenzionalne baze podataka ili nekog poznatijeg ambijenta , poput biblioteke, robne kuće, koncertne dvorane i slično. Koristeći moderne tehnološke spravice, danas možemo kupovati u londonskom Vest endu iz naslonjača svoje fotelje. Tako će posjetioci sajta Near London, koji će biti aktivan od oktobra 2009. godine, biti u mogućnosti da prave virtuelne obilaske prodavnica u londonskim ulicama Oxford Street, Regent Street i Bond Street. Jednostavnim klikom na miš svoga kompjutera, korisnik će, zahvaljujući novom trodimenzionalnom softveru, moći da uđe u gotovo svaku prodavnicu, da izbliza pogleda izloženu robu i kupi ono što želi. Grafički prikazi tih ulica i unutrašnjost svake prodavnice biće u potpunosti vjerni originalima . Ovaj, kao i mnogi drugi primjeri, samo potvrđuju tezu da zapadno društvo rado prihvata tehnologiju . Međutim, poništavanje granica vremena i prostora, prouzrokovano primjenom modernih informacionih i komunikacionih tehnologija, pruža mogućnosti i ostalim društvima da učestvuju u virtuelnoj svakodnevnici. Granice između Istoka i Zapada, u virtuelnom svijetu, više ne postoje.
Alatke sistema za virtuelnu stvarnost omogućiće korisnicima da prepoznaju niz putokaza za čula vida, sluha i dodira. Takođe, ovaj sistem će se koristiti i za međuljudsko komuniciranje. Pomoću njega moći ćemo putovati na Mars a da se ne pomjerimo iz svog doma. Ti sistemi će takođe promijeniti naš doživljaj fizičke veličine. Zahvaljujući njima ljekari mogu da putuju u srca svojih pacijenata bez ulaženja u njihova tijela. U tom smislu, virtuelna stvarnost se može definisati kao sistem za prevoz ili prenos uma .
Sistemi za virtuelnu realnost nasljeđuju dva bitna atributa vokalne telefonije i Interneta: spontanost i mogućnost da se ostane anoniman . Ne izlažući se neposrednim, stvarnim kontaktima, ljudi u komunikaciju ulaze opuštenije i spontanije. Mogu se predstavljati kako oni to žele, ne ističući svoje pravo lice. Oni koji vide pozitivne aspekte sajber medija ističu da će veća individualna kontrola nad odabirom i protokom informacija putem kompjuterske mreže proizvesti informisanije građane koji će biti više uključeni u život zajednice. Virtuelna okruženja i avatari će pomoći stimulaciju rasprava o javnim pitanjima. Na drugoj strani, pobornici negativnih aspekata smatraju da sajber mediji ubrzavaju društvenu fragmentaciju prije nego ujedinjenost. Ljudi na društvenim marginama će koristiti Internet za širenje podjeljenosti i netolerancije što može dovesti do rasnih, etničkih i vjerskih sukoba .

3. Digitalna i stvarna komunikacija

Tehnologija je od ključnog značaja za funkcionisanje modernog društva, posebno komunikaciona tehnologija. Danas bi bilo gotovo nezamislivo, ne samo obavljati razmjenu informacija, robe ili ljudi, nego i neke osnovne dnevne aktivnosti, kao što su lični kontakti, bez upotrebe modernih komnikacionih tehnologija. Naravno, ljudi bi se navikli na novu situaciju bez savremenih komunikacionih posrednika, ali bio bi to gotovo okret od 180 stepeni. Uljuljkani i zavisni od tehnologije, moderni ljudi bi, eventualnom tehnološkom apstinencijom, napravili korak unazad. Nenaviknut na život bez televizora, mobilnih telefona, raznih plejera, Interneta, čovjek bi lako mogao upasti u svojevrsnu letargiju izazvanu nedostatkom tehnoloških sprava. Moderan čovjek živi od savremenih sredstava komuniciranja, ali živi i u njima. Virtuelna stvarnost, u kojoj čovjek tako često obitava, pokušava ne da preobrazi realnost, već da pobjegne od nje, tj. da omogući trenutni bijeg od realnog života i to pravo u iluziju . Iluzija je čulna obmana koja nastaje usljed nepažnje, usljed afekta kao i bez afekta pri budnoj pažnji. Svjesno koristeći savremene informacione tehnologije, moderan čovjek upada u iluziju svojom voljom, otvorenih očiju i bez afekata. Odvaja se od stvarnog svijeta, svijeta u kome može neposredno da osjeti toplinu bližnjih, da se rukuje sa prijateljem, u kome može da osjeti miris cvijeća, u kome ima trodimenzionalan pogled na stvari oko sebe. Prepušta se dvodimenzionalnom svijetu piksela koji zavisi od rezolucije monitora, brzine modema, jačine procesora...
Naši preci su za cijeli život dolazili do informacija koliko mi danas saznamo samo za jedan dan. Nekada su poštanske kočije razdaljinu od Londona do Lidsa od nekih 280 kilometara prelazile za 33 sata , dok danas samo za jednu sekundu možemo saznati šta se dešava u Japanu, Australiji ili Čileu. Ta velika razlika dovela nas je do toga da smo često prebukirani informacijama koje nam, u suštini, i nisu neophodne. Dolazi do prezasićenosti informacijama. Moderan čovjek, često neselektivno, prima informacije iz više izvora, ne obazirući se na njihovo značenje. Na taj način, informaciono obilje može više da šteti nego da koristi. Veoma je teško naći balans između krajnjeg izolacionizma i isključivosti sa jedne strane, i nekritičkog primanja informacija i informacionog liberalizma sa druge strane. Nažalost, velika većina ljudi ne samo da ne traži rješenje za ovaj problem već svoju zavisnost od raznih informacionih sadržaja smatra za najnormalniju stvar. Krajnja posljedica je fenomen poznat kao informacijsko-čulna preopterećenost .
Francuski filozof Žak Elil je u svojoj knjizi Tehnološko društvo izložio četiri zaključka o uticaju tehnoloških promjena. Prvi zaključak odnosi se na to da svaki tehnički napedak zahtijeva izvjesnu cijenu, dok s jedne strane pridodaje, s druge oduzima. Drugo, svaki tehnički napredak stvara više nevolja nego što ih otklanja, dovodi nas u iskušenje da na probleme gledamo kao na tehničke i podstiče da za njih tražimo tehnička rješenja. Treće, negativni i pozitivni efekti tehnološke inovacije ne mogu se razdvojiti, dobri i loši efekti su istovremeni i neodvojivi. I naposlijetku, četvrto, sve tehnološke novine povlače nepredvidljive efekte. Najdrastičniji primjer ovih teza jesu mazohistički ispadi pojedinaca koji svoj egzibicionizam dijele sa drugima putem globalne mreže. Koliko je globalna mreža korisna u smislu povezivanja ljudi, ideja i infromacija, toliko je i štetna ako se upotrebljava na nesvrsishodan način. Nisu rijetki slučajevi kada su neki ljudi izvršili samoubistvo uživo ispred veb kamera dok su ih stotine posmatrale preko Interneta . Elil je dobro primjetio: Mi oblikujemo svoja oruđa... a potom, naša oruđa oblikuju nas .
Totalna automatizacija spoljašnje sredine u potpunosti je oslabila ionako razmaženog modernog čovjeka, učaurenog u svoju individualističku predstavu života, uzimajući mu i ono malo snalažljivosti održavane stvarnim životnim situacijama. Pod nezadrživim talasom tehnologije sve više se odstupa. Umjesto da određuje tokove modernih tehnoloških dostignuća, današnji čovjek postaje pasivni konzument koji se prepušta matici ne pitajući kuda vodi taj tok. Problem ne leži u korištenju digitalnih tehnologija i automatizaciji procesa, već u nekritičkom odnosu prema njima. Pored mnogih oblika zavisnosti, poput alkoholizma, kockanja, narkomanije, zahvaljujući modernim tehnologijama, danas se pojavio novi oblik zavisnosti – Internet zavisnost (Internet Addiction Disorder). Tvorac ovog termina, njujorški psihijatar Ivan Goldberg, smatra da ovaj vid zavisnosti nije lako prepoznatljiv i medicinski objašnjiv, već se on može posamtrati više kao ponašanje otrgnuto od kontrole koje prijeti da negativno utiče na normalan život. Pojedini zavisnici od Interneta, pod uticajem dugotrajnog boravka pred monitorom, imaju izmjenjeno stanje svijesti, kao da stalno uzimaju malu dozu alkohola ili droge. Oni postaju apatični i pasivni, vrlo podložni manipulaciji. Prema mišljenju doktora psihologije Džona Grohola, velika je vjerovatnoća da ljudi koji misle da su Internet zavisnici, u stvari korišćenjem Interneta bježe od obaveza i problema. Prilično pesimističan pogled na novo informatičko doba i njegove korisnike daje i Pol Virilio, autor Informatičke bombe. On ističe da je bolest brzine prevoza (kinetoza) učinivši djelimično od nas hendikepirane motore, voajere putnike, prethodila bolesti trenutnih prenosa, sa zavisnicima od multimedijalnih mreža (net junkies), vebabolicima (webabolics) i drugim kiberpankerima oboljelim od bolesti Interneta, čija je memorija postala starinarnica, spremište natrpano gomilom različitih slika, neupotrebljivih simbola, na brzinu nagomilanih i u lošem stanju.

Novi komunikacijski mediji bez sumnje imaju veliki uticaj ne samo na međuljudsku komunikaciju, nego i na ljudsko društvo uopšte. Prije je čovjek upravljao medijima i izvlačio korist iz njih, dok se danas prilagođava modernim komunikacijskim tehnologijama. Inovativne tehnologije se pojavljuju tolikom brzinom da se ljudi često ne mogu snaći i uklopiti u nove informacijske tokove. Nekad su telegrafske žice prenosile informacije o prispjeću robe, ratovima i smjenama vladara i pružale prednost malobrojnima koji su raspolagali tim informacijama, dok danas svi korisnici Interneta imaju neograničene pogodnosti. Brišući vremenske i prostorne granice, moderan čovjek može u treptaju oka saznati šta se događa na suprotnom kraju planete. To informatičko obilje, iako korisno, često može dovesti do prezasićenosti. Ljudi, usljed stalnog bombardovanja informacijama, nisu u stanju razlučiti koje su im informacije korisne a koje ne. Kritičko-saznajni receptori kod modernog čovjeka otupljuju. On više nije u stanju kritički posmatrati svijet oko sebe. Utapa se u globalno, virtuelno mnjenje, koje se javlja kao pandan javnom mnjenju, odnosno njegova virtuelna verzija. Javno mnjenje je, prema Jevtoviću, skup mišljenja i stavova o određenom društvenom problemu ili situaciji, koji je dobijen javnim komunikacionim procesom i uz aktivno učešće medija i građana u njegovom kreiranju, dok nove informacione tehnologije, uz pomoć elektronskih medija stvaraju nove pravce društvenih kretanja, mijenjajući vrijednosne sisteme, društvenu strukturu i karakter javnog mnjenja.
Mobilni telefoni, moderni softveri i sajtovi za socijalno umrežavanje on line, odvojili su čovjeka od stvarnog života. Došao je do toga da više nije u stanju normalno komunicirati sa drugim ljudima oči u oči. Naravno, to nije slučaj sa svim ljudima. Istini za volju, još uvijek je većina onih koji komuniciraju neposredno sa drugim ljudima, to su uglavnom pripadnici starije generacije. Ali, mladi sve više za komunikaciju koriste nove komunikacione tehnologije, a kako njihovo vrijeme tek dolazi može se samo pretpostaviti kako će izgledati komunikacija u budućnosti. Sve će se svoditi na kratke SMS poruke, bez ikakve emocije, na sate i sate provedene na četu, na razmjenu raznoraznih aplikacija na sajtovima tipa Fejsbuk ili Majspejs. Čini se kao da, žudeći za kontaktom, moderan čovjek u suštini bježi od njega. Bježi od neposredne, licem u lice, komunikacije. Moderno informatičko doba stvorilo je od nas, ne individualce, nego egoiste. Svako je dovoljan sam sebi. Postoji još opasnija mogućnost, da je od nas stvorilo solipsiste. Odvojen od stvarnog svijeta, moderan čovjek postaje sebičan, njegovo individualno ja je njegova cjelokupna realnost, on egzistira u ubjeđenju da je njegov um jedino što poznaje. Sve ostalo, ono što je izvan njega, ne može postojati.
Postavlja se pitanje: Da li će moderne komunikacijske tehnologije od čovjeka proizvesti produženu ruku mašine ili će se na poslijetku čovjek zasititi tehnoloških spravica i postati ravnodušan prema njima? Ako se osvrnemo na prethodne medije, počev od štampanih knjiga, preko telegrafa, radija pa sve do televizije, možemo izvući zaključak da će se čovjek vremenom ohladiti od modernih tehnologija i posmatrati ih samo kao sredstva za kvalitetniju komunikaciju, odnosno život. Sve prethodne komunikacijske tehnologije su na početku izazivale opsesiju. Ali, nakon početnog buma, čovjek ih je koristio racionalno i svrsishodno, bez pretjerane zaluđenosti. Međutim, savremene informacione tehnologije unose novu dimenziju u ljudsku komunikaciju. Kako je Pol Virilio primjetio, zahvaljujući interaktivnosti, brzini i masovnoj primjeni modernih komunikacijskih medija, prisustvujemo, ne kraju istorije, kako je to tvrdio Frensis Fukojama, nego kraju geografije. Tamo gdje su nekad vremenske razlike i udaljenosti između naroda stvarale nepremostive prepreke, danas, zahvaljujući Internetu, moderan čovjek preskače prostorni i vremenski jaz i ulijeće u virtuelni svijet. Naposlijetku postoji mogućnost da ostane zarobljen u tom parasvijetu. Ta nova dimenzija, virtuelnog poimanja svijeta, predstavlja najveću opasnost za modernog čovjeka. Opasnost koja ga može koštati realnosti. Ne sluteći ništa, danas živimo u dobu kome više nisu potrebni ratovi da bi se uništila realnost svijeta. Dovoljan je jedan klik miša.

PROČITAJ / PREUZMI I DRUGE SEMINARSKE RADOVE IZ OBLASTI: