Do projektovanja novih IS dolazi kada u radnim organizacionim sistemima, sama organizacija, tehnologija i tehnika obrade i proizvodnje informacija u vec postojecem IS ne mogu da pruže potreban obim informacija zadovoljavajuceg kvaliteta. Tada se vrši projektovanje novih IS i osnovna karakteristika ovakvog IS je visok stepen ucešca ljudi u njihovom funkcionisanju u okviru organizacionih sistema.
Pod pojmom sistem podrazumevamo skup elemenata koji su medusobno posredno ili neposredno povezani tako da cine odredenu celinu, koja kao takva egzistira. Svaka informacija koja se javi u IS poseduje odredenu karakteristicno svojstvo i predstavlja jedini produkt u funkcionisanju IS.
Informacije u IS imaju svoj tok i mogu se predstaviti slikom:

Sl.1 Tokovi informacija u upravljanju proizvodnjom

Informacije prolaze kroz više karakteristicnih procesa, a to su:
1. prvi proces predstavlja obuhvatanje informacija na njihovim izvorima, verifikaciju i prenos na ulazne nosioce;
2. drugi proces predstavlja uredivanje informacija, unošenje i smeštaj u sisteme cuvanja i obrade i formiranje informacione osnove iz koje se kasnije po potrebi uzimaju i obraduju;
3. treci proces predstavlja proizvodnju informacija koje se koriste za potrebe funkcionisanja organizacionih sistema;
4. cetvrti proces opredstavlja prenos proizvedenih informacija, od mesta proizvodnje do mesta korišcenja;
5. peti proces predstavlja korišcenje informacija i njene transformacije u svrsishodne aktivnosti.
Ovi procesi su medusobno povezani kao na sl.2 i nazivamo ih osnovni procesi IS.

Tokovi informacija u proizvodnim sistemima sa prekidnim tokom se mogu prikazati u nekoliko faza:
1. faza obrade porudžbina,
2. izrde planova,
3. razrade planova,
4. kontrole proizvodnje,
5. isporuka gotovih proizvoda.
Proces koji cini srž IS, a koji koristimo za identifikaciju informacija IS predstavlja šema procesa proizvodnje:
Biblioteka
Informacija programa
za obradu korisnika

1.1. CILJEVI, ZADACI I OSNOVE METODOLOGIJE INFORMACIONIH SISTEMA I PODSISTEMA U PROIZVODNIM SISTEMIMA

Ciljevi razvoja informacionog sistema definišu se kao doprinos ciljevima organizacije: povecanje produktivnosti rada, skracenje perioda isporuke robe (od trenutka dobijanja narudžbine), povecanje iskorišcenja kapaciteta, poboljšanje operativnog planiranja, smanjenje obrtnih sredstava (snižavanjem zaliha), itd.
IS mora da obavlja odredene zadatke u svojoj spoljašnjoj sredini da bi mogao ostvariti odredene date ciljeve.
Zadatak koji IS treba da obavlja odreden je:
- organizacionom funkcijom (proizvodna, finansijska, racunovodstvena, planska itd.),
- radnim procesom (planiranje proizvodnje, obracun proizvodnje, izdavanje periodicnog obracuna),
- aktivnošcu u radnom procesu, koju IS realizuje.
Metodologija je nauka o celokupnosti svih oblika i nacina istraživanja pomocu kojih se dolazi do objektivnog i sistematskog naucnog znanja.
Na osnovu dosadašnjh istraživanja na podrucju razvoja IS, iz teorijskih i eksperimentalnih istraživanja i prakticnih potvrda, sveukupna metodologija projektovanja i razvoja
Da bi se za neki sistem izgradio IS neophodno je modelovati procese, podatke i resurse, što metodologija ukljucuje.
Metodologija PIS obuhvata metode koje u sebi imaju ugradenu: organizaciju posmatranja, eksperimentisanja, tacnog merenja (što osiguravaju optimalni uslovi pod kojima se može doci do upotrebljivih naucnih podataka), naucne obrade podataka, izvodenja zakljucaka i gradenja teorije i sistema.
Analizirajmo šta je sve obuhvaceno metodologijom PIS prema slici 4.:
- Prvi korak za razvoj IS naziva se “ STRATEŠKO PLANIRANJE ”. To sveobuhvatno analiziranje i sintetizovanje elemenata sistema do kojih se došlo empirijski i deduktivno, u cilju gradenja modela, sistema i plana razvoja IS.
- Modelovanje procesa vrši se metodom SSA, modelovanje podataka metodom MOV, a za modelovanje resursa ne postoji standardizovana i stroga metoda.
- Model procesa buduceg stanja i model podataka rade se nakon grubog sagledavanja korisnickih zahteva i analize sistema.
- Prema slici vidljivo je da postoje dve odvojene grane modelovanja sa aspekta procesa i sa aspekta podataka.
- Semanticki model podataka treba da sadrži podatke i njihovu interpretaciju i da se što je moguce više znanja iz realnog sistema ugradi u model.
U klasicnim IS podaci se pamte nezavisno od njihove interpretacije, a pojedinacni programi interpretiraju znacenje programa.

2. PRINCIPIJELNA ŠEMATSKA STRUKTURA INFORMACIONOG SISTEMA

Informacioni sistem se razvija za realan sistem, te je i struktura realnog sistema osnova za modelovanje IS. Pod realnim sistemom podrazumeva se stvarni dinamicki sistem koji postoji u objektivnoj realnosti, to je organizacijski sistem i poslovno – proizvodni sistem. Struktura IS (odnosno arhitektura IS, njegovi delovi i njihove medusobne veze) i njegov položaj u odnosu na realni sistem su prikazani na slici 5.
Skup elemenata iz okoline koji deluju na sistem, naziva se ulaz u sistem. Ulazi menjaju stanje sistema. Stanje sistema je skup informacija o prošlosti i sadašnjosti sistema potreban da se pod delovanjem ulaza mogu proceniti buduci izlazi sistema.
Do informacija o stanju sistema dolazi se preko izlazne transformacije koja predstavlja proces merenja (ili posmatranja) stanja sistema. Rezultat tog merenja je izlaz iz sistema.
U informacijskom sistemu ulazni podaci se prihvataju programima za ažuriranje baze podataka.
Baza podataka sadrži opis sistema. Programi za izveštavanje generišu izlaze iz baze podataka
Realizovan na racunaru, model procesa je skup programa za ažuriranje. Procesi za generisanje informacija iz realnog sistema opisuju se modelom procesa za generisanje izlaza, a programi za izveštavanje su fizicka realizacija ovog modela.
Ukoliko je problem relativno jednostavan, odnosno ako su skupovi izlaza i ulaza jednostavni i mali, može biti dovoljno poznavanje jednog programskog jezika i u njemu direktno programirati šta racunar treba da radi ( direktno graditi informacijski sistem).

3. DEFINISANJE SASTAVA SKUPOVA INFORMACIJA – DATOTEKE

Skupovi podataka definisani kao zasebne celine nazivom celog skupa, vrstama i rasporedom slogova u tom skupu, nazivaju se datoteke. Datoteke su skupovi podataka memorisani na nekom uredaju za memorisanje.
Raspored slogova u datoteci naziva se struktura podataka te datoteke. Najpoznatije strukture su liste, lanci stabla i mreže.
- Lista je struktura u kojoj svaki slog poentira na sledeci, na predhodni ili i na sledeci i na predhodni slog u tom nizu.
- Lanac je struktura lista u kojoj poslednji slog poentira na prvi slog u listi.
- Stablo je struktura u kojoj postoji jedan slog koji se naziva koren i niz ostalih slogova koji su podstablo tog stabla. Karakteristika takve strukture je da svaki slog može poentirati na proizvoljan broj drugih slogova u strukturi, ali na njega može poentirati samo jedan slog strukture. Izuzetak je koren, na koji ne poentiranijedan drugi slog. Vrste podataka koji formiraju slog datoteke osnovnih sredstava

Takode, niz podataka o dobavljacima, kao što su: naziv, adresa, broj žiro racuna i sl., formiraju slog datoteke o dobavljacima i kupcima, a skup svih slogova iste vrste formira datoteku dobavljaca ili kupca.

Ovakvo formiranje datoteke ima sledece prednosti:

a) Veca ekonomicnost ... Grupisanje podataka prema objektima i sadržaju; smanjuje se obim rucnih i racunarskih operacija, jer se eliminiše mogucnost višestukog unošenja i cuvanja istih podataka.
b) Veca tacnost .............. Celovite podatke o nekom objektu sistema lakše je cuvati i održavati, a time se smanjuje i mogucnost grešaka.
c) Blagovremenost ........... Grupisanje podataka i datoteka omogucuje bržu obradu, cime se smanjuje mogucnost kašnjenja i zastarevanja informacija.
Pored datoteke koja sadrži konstantne podatke o elementu sistema, u datoteke se grupišu i promenljivi podaci koji se odnose na iste elemente (objekte) sistema. Tako npr., podaci o promenama stanja kolicine materijala u magacinu formiraju datoteka stanja materijala, ciji je slog radi ilustracije dat na

Jedan deo datoteke, kod promenljivih datoteka je konstantan. To su obicno šifre ili neki drugi identifikatori koji služe za spajanje podataka koji se nalaze u raznim datotekama, a odnose se na iste objekte, odnosno za pronalaženje i izdavanje podataka o objektima sistema, koji su specificirani u izveštaju.

4. FORMIRANJE DIJAGRAMA TOKA INFORMACIJA
ZA CEO SISTEM

Dijagram toka podataka je graficko sredstvo za prezentaciju procesa sistema. Skup osnovnih koncepata (elemenata) za gradnju dijagrama toka podataka je:

1. Tok podataka NAZIV TOKA
predstavlja se vektorom

2. Proces
predstavlja se ovalog, krugom, elipsom i sl.

3. Skladište podataka
predstavlja se sa dve paralelne crta NAZIV SKLADIŠTA

4. Izvor i odredište
predstavlja se pravougaonikom

Pomocu ovih koncepata gradi se dijagram toka podataka. Jedan dijagram toka podataka koji ima sve koncepte i minimalnu složenost dat je

Tok podataka A dolazi iz izvorišta podataka I i biva transformisan u tok podataka B. Da se transformacija efikasno izvede upisuje se i koriste se podaci iz skladišta podataka S.
Tok podataka je jedan ili više skupova podataka (agregacija podataka), koji u sistemu ima korisnicki jasnu semantiku, i koji istovremeno povezuje ostale komponente sistema. Tok podataka je vod kojim tece informacija poznate strukture i sadržaja. Tokovi podataka u dijagramu toka podataka su “ duša sistema “. Iz ovih definicija vidljivo je da tok podataka ima dvostruku semantiku i to:
- tok podataka predstavlja agregaciju skupa podataka iz sistema
- tok podataka predstavlja kretanje datog skupa podataka kroz sistem
Tokovi su merila za formalnu organizovanost sistema. Tok podataka je cevovod kroz koji teku informacije.

5. FORMIRANJE ODGOVARAJUCIH DATOTEKA
( strukturne, modularne, kolicinske )

6. Upravljanje razvojem proizvoda i tehnologija

6.1 Osnovne postavke razvoja proizvoda i tehnologija

Razvoj (projektovanje) proizvoda podrazumeva skup aktivnosti u oblasti projektovanja proizvoda i odgovarajucih izmena na njima u cilju uspešnog prodavanja proizvoda na tržištu. On obuhvata:
1.Odradivanje tehnickih i funkcionalnih karakteristika proizvoda.
2.Izradu koncepcijskog rešenja proizvoda.
3.Stilsko oblikovanje proizvoda.
4.Proracun vitalnih elemenata proizvoda.
5.Izradu konstruktivne dokumentacije za prototip proizvoda.
6.Izradu prototipova proizvoda.
7.Ispitivanje prototipova proizvoda.
8.Izradu proizvodne – konstrukcione proizvode i tehnicko odobrenje proizvoda.
9.Izradu preostale tehnicke dokumentacije o proizvodu ( uputstvo za upotrebu, uputstvo za održavanje, katalozi itd. )
10.Pracenje proizvoda u eksploataciji i sprovodenje konstrukcionih unapredenja.

Razvoj ( projektovanje ) tehnologije obuhvata niz aktivnosti u oblasti definisanja tehnologije izrade proizvoda, a posebno:
1. Definisanje redosleda operacija izrade proizvoda,
2. Definisanje elementarnih postupaka i operacija,
3. Definisanje vrste, karakteristika i kolicina sredstava za rad,
4. Odredivanje normativa materijala, energije, fluida, vremena izrade kompo-nenti i proizvoda u celini,
5. Definisanje složenosti procesa rada, potrebnog profila, stepena strucnosti i broja radnika,
6. Konstruisanje specijalnih reznih i mernih alata,
7. Projektovanje tehnoloških osnova procesa proizvodnje
8. Projektovanje tehnoloških rešenja zaštite okoline preduzeca od primenjenih tehnologija,
9. Projektovanje transporta, sistema za pakovanje i transportnih jedinica i
10. Definisanje vrsta i kolicina pomocnog i potrošnog materijala.
U oblasti projektovanja postupaka i tehnologija koristi se veliki broj postupaka i procedura. Primenom racunara, a posebno CAD/CAM sistema, ne samo da ubrzava aktivnosti razvoja, vec stvara predpostavke za formiranje novih koncepata razvoja.

6.2 Konkurentno inženjerstvo

Konkurentno inženjerstvo je savremeni koncept razvoja proizvoda i tehnologija, koji je nastao kao rezultat evolucije u oblasti inženjerstva proizvoda.Pored termi-na konkuretnog inženjerstva, koriste se i pojmovi simultano inženjerstvo (Simultaneos ingiueering) i integrisano inženjerstvo (integrated engiueering).
Osnovni cilj konkurentnog inženjerstva je smanjenje vremena razvoja novih proizvoda i troškova razvoja, uz povecanje kvaliteta u fazi projektovanja proizvoda i tehnologije izrade. Ovaj cilj se ostvaruje tako što se umesto tradicionalnog postupka sa redno vezanim fazama inžanjerstva (koncipiranje proizvoda, projektovanje pro-izvoda i tehnologije izrade, izrada prototipa, testiranje prototipova i priprema za proizvodnju) inženjerstvo ostvaruje sa kombinovanim odvijanjem navedenih aktivnosti .

Rezultat ovakvog pristupa inženjerstvu je brže osvajanja izmena na postoje-cem proizvodu i skracenje vremena razvoja proizvoda.
Osnovna pretpostavka za primenu konkurentnog inženjerstva je informaciona struktura, koja se obezbeduje primenom savremenih informacionih i komunikacionih sistema, atakode i koordinirani rad velikog broja strucnjaka.

6.3 Karakteristike razvoja proizvoda

Tržište zahteva stalne izmene postojecih i razvoj novih proizvoda. U prvom slucaju svaki proizvod prolazi kroz karakteristicne faze prikazane na sledecoj slici.

Cilj funkcije razvoja je da se ukupna vrednost negativne dobiti smanji, odno-sno da se maksimizira razlika pozitivne i negativne dobiti, smanjivanjem vremena T1 , a posebno T2.
U drugom slucaju, u toku razvoja i eksploatacije postojeceg proizvoda A, ge-nerišu se nove ideje za poboljšanje postojeceg proizvoda, pa se nakon razvoja modifi-kovanog proizvoda i izrade isti lansira u proizvodnju i kasnije na tržište. Ukupni pri-hod od prodaje novog proizvoda A1 raste i u jednom trenutku se izjednacava sa priho-dom od proizvoda A1 (tacka K). Nakon vremena T3, menja se poslovna strategija u ovoj oblasti, pa proizvod A1 postaje bazni i dalje se modifikuje u skladu sa zahtevima tržišta.
Na dužinu trajanja ciklusa proizvoda (TCP) utice ukupna vrednost razmene proizvoda u vremenu trajanja životnog ciklusa Vq , troškovi razvoja proizvoda Tr, odnosno njihov odnos koji se naziva stepen dobrote novog proizvoda:
Kada je teško obezbediti visiki stepen dobrote sa potpuno novim proizvodima, u praksi se rešenje traži u produžavanju životnog ciklusa TCP, razvojem veceg broja varijanti (modifikacija) proizvoda.

6.4 Uslovi oblikovanja proizvoda

Pri oblikovanju proizvoda polazi se od oblikovanja proizvoda radi zadovolje-nja osnovne funkcije (klasocan i osnovni pristup uprojektovanju proizvoda). U drugoj fazi ovaj pristup se dopunjuje u skladu sa mogucnostima proizvodnje (tzv. tehnologi-cnost proizvoda), a u novije vreme sa aspekta održavanja, egronomije i ekologije.
Oblikovanje proizvoda za funkciju, odnosno, ostvarivanje funkcionalnosti je conditio sine qua non daljeg rada na tom proizvodu. Funkcija proizvoda se odnosi na vreme trajanja životnog ciklusa proizvoda i ocekivane uslove rada. Ukoliko se u po-stupku projektovanja proizvoda pravilno utvrde svi relevantni faktori povecava se ve-rovatnoca ostvarivanja osnovne funkcije proizvoda, a time i životni vek proizvoda. Oblikovanje za proizvodnju je pristup koji uvažava znacaj proizvodnih resursa, jer proizvod mora da zadovolji i sa aspekta mogucnosti izrade, a posebno sa aspe-kta izlaznih velicina ( kvalitet ostvarivanja osnovne funkcije i zadatih kolicina u po-smatranom periodu). Pri tome su od posebnog znacaja uslovi izrade i kvalitet proi-zvoda.
Uslovi izrade proizvoda zavise od karakteristika tehnoloških sistema odnosno od tehnologicnosti koja je izraz kvaliteta tehnološkog procesa.

Razlikuju se osnovni i izvedeni pokazatelji tehnologicnosti. Osnovni pokaza-telji tehnologicnosti su:
- pogodnost izrade (vreme izrade),
- pogodnost ugradnje (vreme montaže),
- stepen tehnološke složenosti – najcešce izražena preko normativa vremena,
- težina proizvoda,
- struktura proizvoda,
- raspodela karakteristika delova,
- normativ materijala itd.
Izvedeni pokazatelji tehnologicnosti su:
- ucešce vremena odredene vrste obrade (montaže) u ukupnom vremenu izrade,
- utrošeni rad po jedinici proizvoda,
- odnos težine proizvoda i utrošenog materijala,
- odnos standardnih delova i proizvoda u ukupnom broju delova i proizvoda,
- odnos tipiziranih delova i proizvoda u ukupnom broju delova i proizvoda itd.
Povecavanje tehnologicnosti ostvaruje se:
- uprošcavanjem oblika proizvoda,
- vecom primenom standardnih i tipiziranih tehnoloških oblika i delova,
- vecom primenom grupne tehnologije,
- povecanjem stepena obradivosti materijala,
- primenom FMEA metode, odnosno, analizom kriticnih mesta u procesu proizvodnje itd.
Uslov kvaliteta proizvoda je znacajan zbog kvaliteta u poslovnoj strategiji preduzeca. U tom smislu kvalitet ima cetiri aspekta i to:
- tehnicki:
- pogodnost za upotrbu koja se sastoji iz bezbednosti, radnih svojstava i pouzdanosti proizvoda,
- tacnost merenja,
- kvalitet površina i
- kvalitet strukture,
- ekonomski:
- cena,
- troškovi kvaliteta,
- produktivnost i dobit,
- tržišni:
- fleksibilnost i
- orijentisanost prema kupcu i
- estetski:
- oblik,
- izgled,
- boja,
- savremenost i
- ambalaža.
Oblikovanje za održavanje podrazumeva da se pri projektovanju proizvoda obezbedi visoka pogodnost održavanja odnosno minimiziranje odnosa vremena stanja opreme u otkazu i radu. To se obezbeduje takvom koncepcijom proizvoda da se:
- ne zahteva poseban nadzor u toku životnog veka proizvoda,
- zahteva periodicni nadzor u toku životnog veka proizvoda,
- za delove koji su u cestom stanju otkaza definiše redovni nadzor itd.

6.5 Karakteristike odnosa proizvod – tržište

Prerma standardu serije ISO 9000 proizvod treba da ispunjava osnovne za-hteve u pogledu karakteristika kao što su karakteristike vezane za:
- ispunjenje zahteva, potreba i želja kupaca,
- usaglašenost sa zahtevima okoline,
- prodaju po konkurentskim cenama,
- obezbedenje dobiti – profita pri prodaji po konkurentskim cenama itd.
Odnos izmedu proizvoda i tržišta ispituje funkcija markentiga. Pri tome se javlja veci broj slucajeva:
a) Pracenje u dužem vremenskom periodu cena proizvoda na tržictu (po tržištima).
b) Predvidanje tražnje i cena modifikovanih proizvoda u narednom periodu.
c) Predvidanje tražnje i cena novih proizvoda u narednom periodu.
U prvom slucaju najcešce se koristi metoda ekstrapolacije truda, uz korekciju sezonskih odstupanja. Drugi i treci slucaj je znatno delikatniji. Za njihovo rešavanje koriste se odgovarajuce tehnike marketinga.

6.6 Izlazne informacije iz procesa razvoja proizvoda

Izlazi iz procesa razvoja proizvoda su:
- crtež proizvoda,
- sastavnica proizvoda (struktura proizvoda),
- tehnološka sastavnica,
- radionicki crtež dela,
- pregled upotrebe dela,
- program proizvodnje:
- osnovne velicine,
- zavisnost struktura programa proizvodnje – kolicina proizvoda (vidi narednu sliku) i
- analiza programa proizvodnje:
- struktura programa proizvodnje,
- struktura delova u programu po obliku,
- struktura delova u programu po dimenzijama,
- struktura delova u programu po kvalitetu,
- struktura delova u programu po materijalima i
- vrednosna analiza programa proizvodnje i
- proces rada i kapacitet sistema.
TEHNOLOŠE
STRUKTURE

6.7 Proizvodno tehnološka dokumentacija

Podaci o proizvodu

Podaci o proizvodu obuhvataju veci broj podataka koji se u slucaju promene racunara unose preko odgovarajucih menija.
Nad ovim podacima vrši se dodavanje novih podataka (slogova), ažuriranje ili brisanje starih slogova.
Pregled proizvoda se definiše za sledece slucajeve i to pregled proizvoda:
- sopstvene proizvodnje,
- koji se nabavljaju i izraduju u sopstvenoj fabrici,
- po statusu proizvoda:
prototip,
proizvod u osvajanju,
proizvod u procesu homologacije – kvalifikacije,
nulta serija i
redovna proizvodnja,
- po delu šifre u odnosu na klasifikacioni broj,
- za prodaju i kao rezervnih delova i to:
prva ugradnja i
rezervni deo.
- po dimenzijama i
- za navedeni standard i deo klasifikacionog broja.

Podaci o strukturi proizvoda

U opštem slucaju proizvod poseduje strukturu (sklopove, podsklopove, delove i na najnižem nivou materijal Mi od koga se izraduje).
Formatiranje podataka o strukturi proizvoda vrši se za svaki proizvod i to tako što se polazi od šifre nadredenog proizvoda i šifre podredenog proizvoda, da bi se u daljem postupku definisali podaci o strukturi posmatranog proizvoda.

6.8 Upravljanje razvojem proizvoda i tehnologija

Savremeno rešenje upravljanja razvojem proizvoda i tehnologija je pomocu odgovarajuceg IS. Prve faze u projektovanju IS obuhvataju analizu toka podataka. Na slici prikazana je analiza toka podataka u podsistemu razvoja proizvoda i tehnologije.
Osnovni ulaz u podsisteme razvoja proizvoda i tehnologija su projektni zada-tak i plan realizacije projekta, koji se dobijaju iz funkcije marketinga (istraživanja tr-žišta) preko podsistema upravljanja proizvodima. Drugi skup podataka se dobija pre-ko funkcije nabavke i kontrole kvaliteta.
Na osnovu izvršene analize procesa i aktivnosti u podsistemu razvoja proizvo-da i tehnologije vrši se modeliranje podataka. Na slici prikazan je dijagram zavisnosti entiteta u podsistemu razvoja proizvoda i tehnologije.
U opštem slucaju arhitektura IS za podsistem razvoja može se predstaviti kao na slici. Pri tome je uzet u razmatranje slucaj veceg preduzeca sa HOST racunarom povezanim sa racunarima koji upravljaju osnovnim tehnickim i proizvodnim funkci-jama. Takode, prikazane su osnovne DB neophodne za upravljanje razvojem proizvo-da i tehnologija.
Osnovni entitet je proizvod, koji sa ostalim entitetima (pre svega projekat, crteži, standardni elementi, radionicki crteži, mašina i alat) omogucuje kompleksno modeliranje podataka. Pri tome su od izuzetnog znacaja, za razvoj tehnologije, rela-cije izmedu entiteta proizvod – tehnološki postupci – operacije – alati – mašine.

Razvoj proizvoda u CIM okruženju ima niz specificnosti. Polazi se od integra-cije CAD i CAPP sistema u CAE sistem, pri cemu je kao rezultat integracije CAE si-stem i odgovarajuce baze podataka o konstrukciji delova i planovima rada. Ove baze su ulaz u PPC sistem. Izlaz iz ove integracije je CAE / PPC / CIM sistem.
Informacioni sistem za upravljanje razvojem proizvoda korisniku treba da omoguci:
- pravilan izbor koncepcije CAD sistema,
- koncepiranje aktivnosti procesa razvoja proizvoda,
- koncipiranje nacina korišcenja CAD sistema,
- koncipiranje tokova informacija,
- koncipiranje potrebnih znanja za korišcenje CAD sistema,
- koncipiranje baza podataka o konstrukciji proizvoda i
- povezivanje DB -Konstrukcija- sa ostalim DB, a posebno DB -Proizvodi-, DB -Tehnološki postupci- i DB -Kadrovi-.
Ovaj informacioni sistem obuhvata tri modula i to module za:
- održavanje i unos CAD podataka,
- projektovanje tipiziranih delova pomocu CAD sistema i
- povezivanje CAD podataka sa okruženjem.
Modul za održavanje i unos CAD podataka omogucuje pristup CAD podacima, arhiviranje podataka (centralizovano ili decentralizovano), kopiranje podataka, centralizovano ili decentralizovano raspolaganje podacima, zaštitu podataka itd. Pri tome se softver koncipira tako da može, zavisno od korisnika, ostvariti izmenu poda-taka na osnovu jednog kriterijuma klasifikacije za proizvod i proizvodnju ili na osno-vu razlicitih kriterijuma klasifikacije posebno za proizvod, proizvodnju ili nalog. Podaci se stavljaju na raspolaganje u vidu kopije, originala, elektronskog prikaza ili podloga za dalje modifikovanje.
Modul za projektovanje tipiziranih delova pomocu CAD sistema kao osnovu ima modele aktuelnih predmeta, koji se sastoje od konstruktivnih elemenata i geme-trijskih parametara. Na osnovu pravila ugradenih u softver ovog modula vrši se izrada aplikaciono specificnih modula.
Uslov za realizaciju automatskog generisanja modula tipiziranih delova je klasifikacija delova i njihova dekompoziciona analiza. Izlaz iz ovog modula je auto-matsko generisanje crteža novih proizvoda, koji pripadaju odredenom tipu proizvoda.
Modul za povezivanje CAD podataka sa okruženjem je prakticno interfejs sa:
- marketingom,
- upravljanjem troškovima,
- materijalnim poslovanjem,
- upravljanjem kvalitetom,
- planiranjem proizvodnje i
- tehnologijom izrade proizvoda.
Veza funkcije marketinga sa CAD bazom podataka neophodna je zbog:
- pojašnjenja zahteva iz naloga kupca,
- davanja predloga za bolje formiranje ponude i
- upravljanja konfiguracijom proizvoda.
Upravljanje troškovima je povezano sa CAD bazom zbog:
- odredivanja troškova izrade proizvoda,
- kalkulacije cene koštanja i
- troškova razvoja novog proizvoda.
Veza CAD baze podataka i materijalnog poslovanja neophodna je zbog:
- odredivanja potrebnog materijala i delova,
- dimenzionisanja magacina i
- organizacije skladištenja materijala.
Upravljanje kvalitetom je u direktnoj vezi sa CAD bazom podataka zbog:
- preuzimanja mera sa crteža koji ce se kontrolisati,
- analize i korekcije mera sa crteža na osnovu ostvarenih mera i
- obezbedenja kvaliteta u projektovanju proizvoda.
Planiranje proizvodnje i CAD baza podataka su povezani zbog:
- planiranja tehnoloških procesa ,
- planiranja radnih površina,
- utvrdivanja planova rada za konvencionalne i CNC mašine,
- utvrdivanja planova kontrole i
- utvrdivanja planova montaže.
Veza izmedu CAD baze podataka i tehnologije izrade i proizvodnje je direktna i vrlo intenzivna zbog:
- preuzimanja konstruktivne dokumentacije,
- povratnih informacija o tehnologicnosti konstrukcije i
- povratnih informacija o servisibilnosti konstrukcije.
Izlaz iz ovog modula je unapredenje rada funkcije projektovanja proizvoda (brže i uz manje troškove rada) i unapredenje rada svih -tangentnih- funkcija.

ZAKLJUCAK

Kada se projektuje neki informacioni sistem,u tom projektu se nalazi prikaz procesa i podataka za taj informacioni sistem u realnom stanju.Kako bi se izbegle odredene teškoce pri projektovanju potrebno je poznavati proces u realnom sistemu,
odnosno projektovani informacioni sistem u realnom stanju.

LITERATURA

Knjiga “Proizvodni sistemi”-autor: prof.dr.Dragutin Zelenovic
Predavanja na casu -prof.dr.Ratomir Jecmenica

PROCITAJ / PREUZMI I DRUGE SEMINARSKE RADOVE IZ OBLASTI:

ASTRONOMIJA | BANKARSTVO I MONETARNA EKONOMIJA | BIOLOGIJA | EKONOMIJA | ELEKTRONIKA | ELEKTRONSKO POSLOVANJE | EKOLOGIJA - EKOLOŠKI MENADŽMENT | FILOZOFIJA | FINANSIJE | FINANSIJSKA TRŽIŠTA I BERZANSKI MENADŽMENT | FINANSIJSKI MENADŽMENT | FISKALNA EKONOMIJA | FIZIKA | GEOGRAFIJA | INFORMACIONI SISTEMI | INFORMATIKA | INTERNET - WEB | ISTORIJA | JAVNE FINANSIJE | KOMUNIKOLOGIJA - KOMUNIKACIJE | KRIMINOLOGIJA | KNJIŽEVNOST I JEZIK | LOGISTIKA | LOGOPEDIJA | LJUDSKI RESURSI | MAKROEKONOMIJA | MARKETING | MATEMATIKA | MEDICINA | MEDJUNARODNA EKONOMIJA | MENADŽMENT | MIKROEKONOMIJA | MULTIMEDIJA | ODNOSI SA JAVNOŠCU | OPERATIVNI I STRATEGIJSKI MENADŽMENT | OSNOVI MENADŽMENTA | OSNOVI EKONOMIJE | OSIGURANJE | PARAPSIHOLOGIJA | PEDAGOGIJA | POLITICKE NAUKE | POLJOPRIVREDA | POSLOVNA EKONOMIJA | POSLOVNA ETIKA | PRAVO | PRAVO EVROPSKE UNIJE | PREDUZETNIŠTVO | PRIVREDNI SISTEMI | PROIZVODNI I USLUŽNI MENADŽMENT | PROGRAMIRANJE | PSIHOLOGIJA | PSIHIJATRIJA / PSIHOPATOLOGIJA | RACUNOVODSTVO | RELIGIJA | SOCIOLOGIJA | SPOLJNOTRGOVINSKO I DEVIZNO POSLOVANJE | SPORT - MENADŽMENT U SPORTU | STATISTIKA | TEHNOLOŠKI SISTEMI | TURIZMOLOGIJA | UPRAVLJANJE KVALITETOM | UPRAVLJANJE PROMENAMA | VETERINA | ŽURNALISTIKA - NOVINARSTVO

preuzmi seminarski rad u wordu » » »

Besplatni Seminarski Radovi

SEMINARSKI RAD

Informacioni sistem za upravljanje razvojem proizvoda i tehnologije

1. OSNOVNI POJMOVI VEZANI ZA INFORMACIONI SISTEM (IS)