OSTALI SEMINARSKI RADOVI - ODNOSI SA JAVNOŠCU - |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
TABLOIDNO NOVINARSTVO
Mediji imaju ogromnu moć da predstavljaju osnovni, a često i jedini izvor informacija o mnogim važnim događajima i temama. Današnje medijske vesti predstavljaju kombinaciju savremene i tradicionalne metodologije. Moderne komunikacione tehnologije i inovacije kao što su Internet i satelitski emiteri, drastično su smanjile globalne informacione praznine, tako da je brzi prenos informacija od ključnog značaja i u velikoj meri utiče na potražnju od strane potrošača. Informacije se u danasnje vreme plasiraju brže nego ikada, izazivajući nezadovoljstvo među pristalicama “sporog” novinarstva.Aktuelni trend tabloidizacije, ili senzacionalizma, u današnjim medijima, uzrokovao je uzbunu među medijskim tradicionalistima, prvenstveno u oblasti vesti i štampanih medija .
Tradicionalne tehnike izveštavanja (npr. letimično reportersko izveštavanje, temeljna provera izvora itd.) se idalje primenjuju. Dok je trajao “rat mišljenja” između tradicionalne i savremene struje, radikalna promena u sadržaju vesti (novosti) skreće pažnju na sebe i alarmantno deluje na obe strane medijske zajednice, usavršavajući tabloidizaciju kao novinarski trend i fenomen koji odavno traje.
Globalni medijski magnati izgradili su svoja medijska carstva na konceptu tabloida, koji zbog atraktivnosti, intrigantnosti, jednostavnosti i, naravno, veoma poželjne provokativnosti donose enormne prihode. To ne znači da se tabloidi ne bave složenijim temama, ali ih, svakako, obrađuju na pojednostavljen način, približavajući se tako široj čitalačkoj publici i to, uglavnom, iz komercijalnih interesa. Objašnjavajući tabloidno novinarstvo, Selimas Miller govori o tri ključna zadatka tabloidnih novina i to: a) informisanje i zabava čitalaca, b) prodaja novina u što više primeraka i c) pridobijanje što više oglašivača (2001, p. 283). Praktičan život pojedinih medija u želji da zadovolje apetite publike i iracionalnu potrebu za senzacionalnim događajima, neretko danas pribegava „neuobičajenim i crnim činjenicama“ u širokom rasponu tog spektra. Evidentno je da ovakva medijska proizvodnja na srednjoročni ili dugoročni period te takva politika i strategija povećanja čitanosti, gledanosti i slušanosti ima veoma negativan uticaj na čitaoce, gledaoce i slušaoce, na njihovu društvenu svest .
Ovo objašnjenje je u saglasnosti sa mnogim stavovima koji se mogu sresti kroz literaturu, a svode se na činjenicu da što je širi krug čitalaca, veći je interes oglašivača, a to direktno utiče na povećanje profita.
Imajući u vidu da je spektar teorijskih rasprava o tabloidizaciji kroz literaturu jako širok, u ovom radu će biti prezentovana osnovna shvatanja o fenomenu tabloidizacije štampanih medija, njegovim pozitivnim i negativnim efektima i uticaju na moderno novinarstvo.2. Pojam i osnova tabloidizacije stampanih medija
Teoretski posmatrano tabloidi su izdanja malog formata čiji je sadržaj lak, čitaocima razumljiv, brzo se čita a izgleda i još brže prihvata. Reč potiče od latinske reči tabula – tabla i grčke eidos – oblik. Prvi tabloidi pojavili su se još u XIX vijeku
(ozvaničen 1884. godine) a njihovim pionirom smatra se izdanje „Svet“ (The World).
Vremenom, a posebno tokom poslednje decenije, izdavači su shvatili da je njihov format, iako ne postoje striktna pravila (najčešće 25x35cm) prihvatljiv čitaocima koji se novinama posvećuju najčešće u javnom prevozu i sl. Rezultat toga jeste prelazak
mnogih „ozbiljnih“ medija na format tabloida ne menjavši pri tom sadržaj (pre svega, britanski „Independent“, „Tajms“ i „Skotsmen“). Ipak, takva izdanja obično se nazivaju „kompakt“, a ne tabloidna, zbog lošeg imidža tabloida u ozbiljnim novinarskim i društvenim krugovima. Tabloide karakterišu veliki, obično senzacionalni naslovi, velike slike koje su dominantne u odnosu na tekst, a izbor tema je uglavnom zabavnog karaktera i vezan je za sport, estradu i poznatae ličnosti. Neki od često korišćenih sinonima za tabloide su: “žuta štampa”, “meke vesti”, “infotainment” i sve češće “newszak”. Tabloidi imaju tendenciju da objavljuju tzv.”meke vesti”, koje su izazovne i primamljive priče a tiču se ljudskih sudbina.Kombinacijom informisanja i zabave nastao je savremeni termin “infotainment” (eng. information –informisanje i entertainment – zabava), koji u jednoj reči slikovito opisuje tabloide kao dominantnu paradigmu današnjeg novinarstva. Kelner definiše tabloide kao komercijalni oblik medijske kulture stvoren „radi profita i distribuiran u vidu robe“ čiji će se produkt dobro prodavati upravo zahvaljujući činjenici što su popularni. Kao deo popularnog žurnalizma, tabloidizacija podrazumeva „stvaranje proizvoda sa najnižim imeniocem“ koji privlači maksimalan broj potrošača. Pretpostavka takvih proizvoda, koji šokiraju raskidajući sa konvencijama, je stvaranje nekog novog oblika medijske pismenosti, čiji likovi i poznate ličnosti zamenjuju porodicu, školu i crkvu u edukovanju ukusa, vrednosti i načina mišljenja, stvarajući nove
modele identifikacije i rezonantne predstave stila, mode i ponašanja. (Kelner, 2004: 28) Tabloidno novinarstvo predstavlja „praksu skupljanja i širenja sadržaja populističkog karaktera, često suprotnih u odnosu na stavove zvanične politike“. (Atkinson, 2003: 317)
Vrlo jednostavnu definiciju tabloida dao je John Ryan, ugledni britanski novinar i voditelj Odeljka za novinarstvo “Thomson foundation” iz Cardiffa, označavajući ga kao novinski proizvod koji se primarno bavi plasiranjem sadržaja o tri “S”-a:
• skandalu
• seksu
• sportuTo ne znači da tabloidi zaobilaze složenije teme, ali obrađuju ih na svoj, pojednostavljen način, ciljajući tako na što širu čitateljsku publiku, uglavnom iz komercijalnih interesa. Selimas Miller sa Sveučilišta Charles Sturt detaljno pojašnjava tabloidno novinarstvo na Zapadu i govori o trima temeljnim zadaćama tabloidnih novina: “prvi je zadatak informisati i zabaviti čitatelja “ , druga je prodati što je moguće više primeraka, a treća je privući što veći broj oglašivača.” Millerovo logično objašnjenje ujedno je i jednostavna računica: što je širi krug čitatelja, interes oglašivača je veći, pa je veći i profit izdavača.
Britanski istraživač savremenih trendova u novinarstvu, John Street (2003, s. 47), upotrebljava pojam „zaglupljivanja” u kontekstu tabloidnog novinarstva jer smatra da se tabloidni medijski trendovi mogu posmatrati kao ciljno “zaglupljivanje” čitalaca s namerom se od populacije stvori masa bez kritičke svesti, koja će bez pitanja i sumnji slediti popularne i političke trendove.
Jostein Gripsrud, za razliku od velikog broja kritičara tabloidizacije, govori o njenim pozitivnim aspektima. On pravi razliku između popularnog i senzacionalističkog novinarstva, a tabloide ubraja u popularno novinarstvo karakterišući ih kao “ponekad korisno i značajno popularno novinarstvo”, koje se razlikuje od šokantnog i senzacionalističkog pristupa novinarstvu koje naziva “trash” (smeće). Gripsrud kategorizuje popularno novinarstvo pri čemu tabloidno novinarstvo smatra podvrstom popularnog, a kao najniži oblik označava “trash“ novinarstvo koje po njegovom mišljenju zanemaruje etiku u dva smisla i to: generalno (zloupotreba novinarskih izvora i sl.) i u smislu profesionalnog novinarskog etičkog kodeksa.
Tabloidna kultura promoviše tračeve, glasine, afere i skandale kao svojevrsnu emocionalnu tražnju čovjeka današnjice, kojemu je umjesto zrele, odgovorne kritičke svijesti mnogo bliži i draži „softver banalnosti“ kako ovu kulturu definiše prof. Ratko Božović. Na ovaj način tabloidi (ili žuta štampa) pothranjuju iluziju kod čovjeka konzumerizma da će u njemu naći odgovor za sve i svašta, ili da će mu pak biti lakše ako i „slavni i poznati“ plaču... Atraktivnost formule senzacionalizma putem tabloida široj publici svedena je na tri magična „s“ – seks, skandal i smrt.
Tabloidi su bili nekada jedini izvor senzacionalističkih vijesti te su kao takvi imali specifičnu publiku, dok su danas tabloidi došli do apsurdne tačke kada su život, kultura, mišljenje pa čak i osjećajnost uvučeni u mašineriju tabloidizacije svakodnevnog života. U nedostatku pravih tabloidnih informacija koje treba da posluže kao lijek za podizanje raspoloženja ili bijesa, današnji tabloidi od najbenignijih trivijalnih sitnica prave senzacionalne vijesti. U tabloidiziranom životu sve je podređeno šokiranju javnosti
Autori koji su se bavili fenomenom tabloidizacije štampanih medija nijesu saglasni oko toga šta tabloidizacija ustvari predstavlja, da li samo davnašnji trend “medijskog zaglupljivanja” ili se radi o komercijalnoj taktici masovnih medija da uključe što širi krug korisnika (čitačlaca, slušalaca ili gledalaca) koji nemaju naviku da konzumiraju medijske proizvode.
Mnogi tabloidizaciju doživljava kao process karakteristišan za “određeno vrijeme” koji uključuje “zagađenje” tzv. “ozbiljnih medija” (koji prihvataju njena osnovna načela) i koji se razlikuje od sredine do sredine, u zavisnosti od istorijskih specifičnosti i kulturnog naslijeđa. Takođe primjećuju da postoji globalni trend pada profesionalnih standarda u novinarstvu i terminom “tabloidizacija” opisuje povećan interes medija za privatne živote i postepeno uništavanje ozbiljnosti izvještavanja o događajima
Riječ “tabloid” pretežno ima negativnu konotaciju, jer je postala povezana sa sadržajem lošeg kvaliteta i tehnikama nemoralnog izvještavanja. Pojedini kritičari štampane tabloide vide kao nepoželjan korov u svijetu medija i smatraju ih izvorom negativne krajnosti kojom je pogođena novinarska i književna elita i društvo uopšte i kao novine čiji je sadržaj u dosta slučajeva nestvaran, ako ne i izmišljen.
Tabloidi su u stalnoj interakciji sa okruženjem i oni se mogu posmatrati kao jedan od odraza postojeće kulture, ali na način na koji ostali mediji to ne mogu ili ne žele ostvariti. Kao takvi, oni zadovoljavaju određene želje i potrebe svojih čitalaca, koje su legitimne u nekim drugim područjima kulturne produkcije: književnosti, kinematografiji, muzici it.d.
Jasno je da pojam tabloida, zbog višedimenzionalnosti definicije, raznolikosti značenja i specifičnog uticaja tabloidnog novinarstva na društvo, izaziva brojne rasprave među medijskim stručnjacima, koji nijesu u mogućnosti da zauzmu jedinstven stav o ovoj medijskoj formi. Zbog toga je možda najbolje prihvatiti tabloidizaciju kao medijsku realnost prošlog, sadašnjeg i (vjerovatno) budućeg vremena i pokušati je opisati kao pojavu, trend i fenomen koji ima svoje uzroke i posledice, u stalnoj je ekspanziji i pojavljuje se u velikom broju različitih formi. Jer, tabloidizacija medija uopšte (i štampanih medija posebno) predstavlja još jedan u nizu proizvoda kapitalizma i modernog potrošačkog društva, koje sve više postaje svjesno limitiranosti prirodnih resursa i značaja informacija kao jedinog neograničenog resursa
3. Koreni i značaj tabloidnog novinarstva
Tendencija proširivanja čitalačke publike korišćenjem metoda sličnih današnjim počela je u Americi davne 1833. godine, kada je Benjamin Day pokrenuo novine “The New York Sun”, koje se smatraju za prve penny – press novine (prodavane su po cijeni od jednog pennyja, tj. Centa, dok je prosječna cijena novina tada bila 6 centi). U ovim novinama se nalazio značajan broj priča iz ljudskih života, a pisane su jednostavnim jezičkim stilom, što je uticalo na pridobijanje širokog kruga čitalaca. Krajem 19. vijeka Joseph Pulitzer i William Randolph Hearst su postali medijski magnati i zahvaljujući ogromnom kapitalu počeli da grade svoja medijska kraljevstva. Pulitzer je izdavao “St. Louis Post Dispatch” i “The New York World”, dok je Hearts bio vlasnik časopisa “Examinerom” a kasnije “New York Mirror“. Ova dva medijska velikana tadašnjeg doba vodila su pravi rat za čitalačku publiku, prodajući senzacionalizam po kojem su postali poznati i obilježeni kao pioniri “žutog novinarstva” u Americi. Naziv “žuto novinarstvo” je nastao prema karikaturnoj rubrici The Yellow Kid, objavljivanoj u “The Sunday World”, koji je bio nedeljno izdanje Pulitzerovog časopisa “The New York World” . Interesantno je da su Pulitzer i Hearts imali kategorički različit modus operandi,
jer je Pulitzer bio privrženiji novinarskim i etičkim načelima, dok je Hearts sve podređivao svojoj ulozi uspješnog i bogatog biznismena. Pulitzer nije želio da dobra prodaja njegovih novina bude rezultat “netačnih činjenica i neprovjerenih podataka”, dok je
Heartsov pridstup inovacijama bio po principu “samo da se prodaje”, nerijetko na štetu činjenica.
Poslije početnih uspjeha, i takozvanog “zlatnog doba štampe”, 30ih godina 20. vijeka, većina tabloida u Americi je propalo, što je bilo povezano s pojavom radija (1920) i Velikom svjetskom ekonomskom krizom (1929– 1933). Među propalim tabloidima su bili i “The New York World” Josepha Pulitzera i “New York Mirror” Williama Randolpha Hearsta.
Uporedo s krizom štampanih medija u Americi, Veliku Britaniju zapljuskuje plimni talas tabloidizacije, koji je započeo nastankom današnjih ikona britanskog tabloidizma – časopisa “Tha Daily Mirror” i “The Sun”. “Mirror” je u početku bio zamišljen kao novina namijenjena ženama, a krajem 1930‐ih godina profiliraa se kao senzacionalistička ljevičarska novina za radničku klasu, što se pokazalo odličnim poslovnim potezom. Masovna radnička publika učinila je “Mirror” najprodavanijim tabloidom.
Međutim, još zanimljivija od priče o uspjehu je hronologija njegovog pada. Izdavač “The Daily Mirror”-a 1960. kupuje “Daily Herald”, popularne radničke dnevne novine, kojima 1964. mijenja naziv u “The Sun”. Pošto “Sun” ne uspijeva da osvoji publiku,
1969. je prodat medijskoj kući “News Corporation” Ruperta Murdocha. Već sredinom 70-ih dešava se nešto što niko nije očekivao “Sun” je prestigao “Mirror” u prodaji. Prema podacima British Councila, u V. Britaniji izlaze četiri dnevna tabloida, označena kao “popularne novine s nižim nivoom političkih sadržaja i analiza”: “The Daily Mirror”, “The Sun”, “Daily Mail” i “The Daily Express”. Ova tabloidna izdanja su u Britaniji poznata po nazivu red tops, koji su dobili zbog crvene boje dijelova ili čitavih
naslova.
Poslije Velike Britanije, tabloidizacija se prenosi na štampane medije širom Evrope i svijeta. U njemačkom novinarstvu “Bild Zeitung” ima istu onoliku posebnost kao “Mirror” i “Sun” u britanskom. “Bild” je u početku bio zamišljen kao alternativa uglednim i tzv. “ozbiljnim” dnevnim novinama. To je bila drugačija vrsta novine od svih do tada poznatih u njemačkoj javnosti. Možda je to razlog što u Njemačkoj i danas izlazi samo jedan nacionalni dnevni tabloid “Bild Zeitung”, sa svojim nedjeljnim izdanjem “Bild am Sonntag”. Njemačka je ujedno i jedina zemlja na svijetu sa samo jednim tabloidnim novinama na državnom nivou.
Proglašenjem slobode novinskog izdavaštva, tabloidno novinarstvo stiže i na naše prostore, ali u nešto izmjenjenom obliku, čini se najekstremnijem. Uporedo s dobro poznatim dešavanjima na Balkanu 90-ih godina prošlog vijeka, počinje proces tabloidizacije štampanih medija, koji je ostavio dubok trag na ukupnu pisanu riječ ovog područja. Netransparentnost raznih modela privatizacije („masovne vaučerske” i dr.) rezultirala je netransparentnim vlasničkim odnosima u štampanim medijima zemalja Zapadnog Balkana. To je postala praksa i običaj koji se zadržao i do današnjih dana. To posledično otvara širok manevarski prostor raznim spekulacijama o porijeklu osnivačkog kapitala mnogih tabloidnih štampanih medija i interesima, koje preko njih ostvaruju njihovi vlasnici. Pored političkog i kulturnog primitivizma, domaći tabloidi donose zabavu za široke narodne mase uvijenu u šareni omot kiča i veoma proračunato postaju vodeći kreatori naše medijske stvarnosti, a samim tim i medijske kulture.
4. Komercijalni aspekti tabloidizacije štampanih medija
Novinska izdavačka djelatnost, podržana marketinškim zakupom medijskog prostora, odavno je postala veoma unosan posao a vrijednost nekih medijskih magnata se mjeri milijardama američkih dolara. Tako je npr. multimedijski konglomerat Time Warnera i America Onlinea procijenjen na vrijednost od preko 120 milijardi američkih dolara (prema: Street, 2003., s. 106.). Međutim, u tom novoformiranom odnosu snaga, mijenjaju se uslovi novinarskog rada i novinarstva uopšte, a te promjene dovode do jačanja pozicija vlasnika i njihovog uticaja ne samo na novinare, već i na mnoge značajne ličnosti iz svijeta zabave, kulture, medija i politike
praksa nas uvjerava da ulogu novinara preuzimaju vlasnici kapitala (multinacionalne korporacije, oglašivači, službe za odnose s javnošću itd.).
U raspravama o širenju medijskog tržišta i tabloidizaciji, pristalice medijskog ukrupnjavanja kao argument često navode da medijski pluralizam podstiče stvaranje kvalitetnijih i raznovrsnijih sadržaja
Za vlasnike komercijalnih medija ključni indikator poslovnog uspjeha i suština njihovog postojanja je, naravno, profit. Da bi ga ostvarili, vlasnici ne biraju sredstva, od uticaja na uređivačku politiku i traženja sadržaja koji će zainteresovati što širi krug publike, preko nelojalne konkurencije do kreiranja afera, pa čak i svjesnog kršenja zakona.
Sve pomenuto dodatno komplikuje i globalna kriza štampanih medija, koja je nastala pod uticajem brzog razvoja drugih masovnih medija.
U početku, štampani mediji nijesu bili ugroženi zbog pojave radija i televizije, jer su zbog visoke cijene korišćenja novih tehnologija bili pristupačniji potrošačima. Ali danas, kada su elektronski mediji postali dostupni većini stanovništva, štampa gubi medijski primat.
Konkurencija među medijima je veća nego ikad. Radio se prilagodio novim tehnologijama tako da ga danas možemo slušati preko interneta kad god želimo i gdje god da krenemo, televizija u sinergiji s filmskom industrijom i industrijom zabave je snažnija nego ikad ( konstantni napredak u kvalitetu digitalne slike, streaming kanali i sl.), a ako još dodamo i Internet koji u sebi objedinjava karakteristike svih postojećih medija i čija se publika broji u milijardama, jasno je da se promjene u strukturi, organizaciji i komercijalnim aspektima nameću kao neminovnost. U takvom medijskom ambijentu, tabloidizacija se “udružila” s novinskim ad hoc metodama prodaje (izdavanje besplatnih novina, prodavanje knjiga, filmova i muzičkih nosača zvuka uz novine, raznih poklona i sl.), a sve u cilju povećanja profita, što se često pretvara u morbidno kršenje novinarske etike i prelazi sve granice dobrog ukusa.5. Tabloidizacija medija u Srbiji
Zadatak naših novinara danas nije više samo traganje za vestima, već i umeće istraživanja, analiziranja događaja, pojava i ljudi koji su akteri društvene prakse uz atraktivno prezentovanje ovakvog složenog medijskog sadržaja koji se nudi sve zahtevnijem auditorijumu. Istovremeno takav način rada je skup i malo medija može da finansira složene, kretivne, istraživačke projekte. Stoga mnogi teže jednostavnom, jeftinom, trivijalnom proizvodu koji zadovoljava/nameće komunikacione potrebe i primeren je opštem ukusu najnižih zahteva konzumenata sadržaja popularne culture-kulture kiča
Tržišnocentrični mediji koji su uređivačku politiku zasnovali na modelu tabloida novinarima najčešće nameću nekoliko sledećih pravila koja obezbeđuju finansijski uspeh, ali nisu u skladu sa odredbama profesionalnog etičkog kodeksa: svidi se uredničkom
timu; dosegni prvu stranu i ostani na prvom mestu po svaku cenu; oponašaj predrasude auditorijuma; stani na stranu one opcije koja je trenutno u modi; staraj se da za svoj medij obezbediš što više razgolićenih javnih ličnosti.
U okviru regionalnog istraživačkog projekta SEENPM «Etika u Medijima – da li se šta promijenilo», koji je realizovao beogradski Medija centar trideset novinara iz Srbije odgovaralo je na pitanja o profesiji i standardima. Ispitanici su između ostalog jednodušno zaključili da je uočljiva kriza profesionalnog autoriteta novinarskih lidera.
Ispitanici, takođe, rado kritikuju postupke i renomiranih ili bar visoko etabliranih novinara. Novinari vrlo kritički govore o kolegama: čak se i poznatim novinarima, koji su donedavno vrlo uvažavani zbog visokih profesionalnih dometa, sada zamera da su standarde spustili ispod dozvoljenog nivoa
U Srbiji su se, podsetimo, prvi tabloidi pojavili odmah nakon prvog svetskog rata. U periodu između dva rata. Iza najvećeg broja tabloida nalazila se jedna te ista osoba, Krsta Cicvarić. Koliki je njegov značaj za ovu temu dovoljno govore sintagme – cicvarićevsko novinarstvo ili naši moderni novi cicvarići (...) koje se i danas upotrebljavaju za označavanje lošeg, jeftinog, ali agresivnog i senzacionalističkog novinarstva, koje se pretežno nalazi ne u službi informisanja čitalaca, već širenja dezinformacija,
izrugivanja i vređanja neistomišljenika, promovisanja nekulture, pa čak i širenja govora mržnje/ (Atanacković – Bešlin 2006: 33 i 34).
Danas, prema grubim procenama, tiraž tabloida iznosi oko dve trećine od nešto više od 800.000 ukupno štampanih primeraka dnevnih listova. Vodeći su Kurir 1, Skandal, Press, Srpski nacional, Gazeta, Alo, a najnoviji Grom. Što je nekada bio Krsta Cicvarić danas je vlasnik Kurira Radoslav Rodić.
Specifičnost tabloida u Srbiji je bavljenje populističkom politikom. Osnivanje tabloida u Srbiji, valja podsetiti, početkom devedesetih godina prošlog veka motivisano je ne samo komercijalnim razlozima, već zbog intenzivnih političkih promena i konfliktne situacije na teritoriji prethodne Jugoslavije ova vrsta tržišnocentrične štampe ima gotovo isključivo politički focus.
1 Od osnivanja Kurir je jedan od najčešće tuženih medija zbog nepoštovanja etičkog kodeksa i to ne samo na sudu već su se oštećeni obraćali i novinarskim udruženjima
Slika 1.Jedna od tema dnevne stampe.
Komunikološkinja Snježana Milivojević u istraživanju Tabloidizacija dnevne štampe u Srbiji (28/12/2007) pravi jasnu diferenciju između tabloida u svetu i u Srbiji za razliku od zemalja, u kojima su tabloidi uglavnom sinonim za zaglupljivanje,ili trivijalizaciju javnog života, glavna uloga ovdašnjih tabloida je saplitanje društva na demokratskom putu.
Kao i „neprilične fotomontaže i iskrivljivanje informacija su, i pored njihovih jasnih zabrana u etičkim kodeksima samih novinskh
udruženja, postali naša svakodnevnica. Žrtvovanje tuđe privatnosti zarad zabave masa, koliko god zvuči surovo, samo je primer najblaže zloupotrebe u novinarstvu.
Stvar se komplikuje kada govor mržnje, zbog svog senzacionalizma, zauzima naslovne strane novina, a neretko se krši i samo krivično zakonodavstvo, koje retko reaguje, iako je, kako pravnici vole da kažu, ultima ratio. Mnoge novine kao da ne poznaju zakonsku obavezu poštovanja pretpostavke nevinosti, zabranu vređanja, klevete, pa su česti naslovi „Monstrum“, „Lopovi“, „Izrodi“,„Drž’ ga“ i sl.
Slika 2. Sve češće zalaženje u tudju intimu
Grupisani prema Kurirovim aferama prototipični naslovi su:
Afera Sartid: “NA ROBIJU”; “U ZATVOR BRE”; “RASKRINKANI”.
Afera RTB Bor: “NIJE VAM TO DEDOVINA”; “A TEK NA KOLENIMA”; “KOD DINKIĆA NOŽ I KOLAC’’; “KURIR ZAUSTAVIO DINKIĆA”.
Afera Pancir: “DINKIĆ SMESTIO PANCIR”; “PREPUCAVANJE”.
Afera OMV: Provizija za ministra: MITO 20 MILIONA EVRA; “ZA ŠAKU DOLARA”;”RUSI LOVE DINKIĆA”; “RUSKA METLA U SRBIJI”; “Mlađan Dinkić u panici: NAPUNIO GAĆE”; “POBESNEO”.
Političke afere: “Sednica vlade: ODJEBALI DINKIĆA”; “UZELI MLAĐU NA BABIN ZUB”; “BIZARNO: dvojica ministara iz aktuelnog sastava Vlade Srbije redovno koriste usluge prostitutki, partnerke pronalaze preko oglasa”;
Uz sve članke, osim senzacionalističkih naslova koji sadrže prototipične reči govora mržnje uz upotrebu vulgarizama i psovki, objavljene su i fotografije velikog formata koje nedvosmisleno ukazuju ko je glavni subjekat u članku i akter afera koje je “razotkrio” Kurir.
ZAKLJUCAK
Tabloidno novinarstvo nije nastalo samo od sebe kao devijacija unutar struke, već je ono rezultat komercijalizacije novinarstva, koje je postalo dio velikog medijskog biznisa. Tabloidizacija je, takođe, rezultat prilagođavanja tržištu i pojavi novih, jednostavnijih
medija koji su uspjeli da promjene potrebe i navike korisnika medijskih usluga. Kroz tabloidizaciju mediji, a posebno novinarstvo, postaju još jedan oblik industrije za pravljenje novca, koji se, kao po pravilu, sliva u džepove medijskih moćnika.
Tehnička i tehnološka dostignuća i bum elektronskih masovnih medija (prije svega Internet) nameću štampanim medijima potrebu za stalnim usavršavanjem i traženjem “pravog puta”, kako bi na poslovan , profesionalan i moralan način odgovorili svim zahtjevima čitalaca.
Formatiranje, razumijevanje i produkcija tabloidnog žanra shodno njegovim izvornim polazištima i prepoznatim svjetskim iskustvima je pozicija koju treba čitalac imati u vidu kada se vrijednosno određuje prema njenom sadržaju.. Čini se da postoji samo jedan put – sazrijevanje na svim nivoima, koje podrazumijeva određene procese, koji se moraju desiti u novinarstvu, kako bi ono ponovo dostiglo nekadašnju reputaciju jednog od glavnih kreatora obrazovanja i kulture uopšte.
LITERATURA
1.Medijski dijalozi-mr MIMO DRAŠKOVIĆ: “Tabloidizacija kao realan i trajan fenomen”2. Medijski dijalozi- ŽELJKO RUTOVIĆ:” Tabloidizacija medija – između etike i profita”
3. Jevtović, Zoran „Politička (ne)kultura u zagrljaju tabloida “Medijsko reketiranje“
4. Medijski dijalozi- dr DUBRAVKA VALIĆ NEDELJKOVIĆ: “Tabloidizacija medija u Srbiji”
5. Milivojević Snježana –“Tabloidizacija dnevne štampe u Srbiji”
preuzmi seminarski rad u wordu » » »
Besplatni Seminarski Radovi