SEMINARSKI RAD IZ RACUNOVODSTVA
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
INTERNA RASPODJELA TROŠKOVAObuhvatanje troškova u računovodstvu, njihovo praćenje ili evidentiranje kao i utvrđivanje troškova po jedinici proizvoda predstavlja svakodnevne poslovne zadatke računovođa preduzeća. Cilj ovoga rada je aktuelizirati temu koja je s edukativne i pragmatične tačke gledišta uvijek u fokusu pažnje računovođa.Opšti troškovi proizvodnje (u nastavku OTP) bili su uvijek, a naročito u poslijednje vrijeme visoko-automatizovane proizvodnje, najveći problem za obuhvatanje i raspodjela na glavna mjesta troškova i nosioce troškova (proizvode, usluge, projekte, programe i sl.).Problem je utoliko veći jer u strukturi troškova preduzeća danas OTP imaju sve veći udjel u ukupnim troškovima u odnosu na direktne troškove (direktni materijal i direktan rad). Raspodjela opštih troškova proizvodnje sa sporednih ili pomoćnih mjesta troškova (to su npr. mehanička radionica, elektro-radionica, toplana, restoran unutar pogona, servis kompjutera, priprema rada), na glavna mjesta troškova ili proizvodne pogone predstavlja "staru" računovodstvenu temu. Raspodjela troškova na sporedna i glavna mjesta troškova te raspodjela troškova sporednih mjesta troškova na glavna mjesta troškova vrši se u praksi pomoću tabelarnog pregleda koji se popularno naziva POL. To je tabelarni pregled u kojem su horizontalne kolone mjesta troškova (glavna, sporedna i pomoćna) a vertikalne kolone su troškovi po prirodnim vrstama razvrstani po mjestima troškova. Pored ovog klasičnog metodološkog pristupa u raspoređivanju ukupnih troškova na glavna, sporedna i pomoćna mjesta troškova potrebno je upoznati i metode koje su danas razvijene u svijetu a predstavljaju specifičnu vrlo aplikativnu formu raspodjele samo OTP sporednih i pomoćnih mjesta na glavna mjesta troškova. Zbog toga u ovom radu će se predstaviti tri metode raspodjele opštih troškova proizvodnje i to: direktna metoda, indirektna i algebarska metoda raspodjele OTP sa sporednih i pomoćnih mjesta troškova na glavna mjesta troškova. Interna raspodjela troškova1. Troškovi i kriterijumi razvrstavanja troškovaTrošak, u najširem smislu riječi, predstavlja novčani izraz upotrijebljenih
resursa koji se koriste u svrhu postizanja određenog cilja ili ostvarivanja
učinka (npr. proizvodnja proizvoda ili pružanje usluga)
. Međutim, troškovi se mogu definisati na različite načine zavisno
od ciljeva ili informacijskih potreba korisnika računovodstvenih informacija.
Veliki je broj računovodstvenih teoretičara radio na klasifikovanju ili
razvrstavanju troškova gdje je sastavljen čitavi niz kriterijuma za klasifikaciju
troškova. Razlike se uočavaju u nijansama kod definisanja kriterijuma
ali i u samom broju kriterijuma a manifestuju se u kategorijama troškova. Troškovi prema vremenu nastanka:
Troškovi prema položaju u finansijskim izvještajima:
Troškovi prema uticaju na donošenje poslovnih odluka:
2. Metode raspodjele OTP (opštih troškova proizvodnje) sa sporednih i pomoćnih mjesta troškova na glavna mjesta troškovaTroškovi direktnog materijala i direktnog rada predstavljaju
primarne troškove. U uslovima klasične proizvodnje gdje je direktan rad
zauzimao značajan dio troškova proizvoda, opšti troškovi proizvodnje
su bili beznačajni. Međutim, savremene proizvodne metode, uz
visoki stepen automatizacije smanjile su iznos troškova direktnog rada
dok se istovremeno udio OTP značajno povećao u ukupnim troškovima proizvodnje.
Ta situacija je značajno promijenila sistem praćenja i raspodjele opštih
troškova proizvodnje.
Međutim, kada se radi o OTP kao indirektnim troškovima, koji se ne mogu
direktno obuhvatati po nosiocima troškova odnosno po radnim nalozima,
tada je potrebno izvršiti određene predradnje (faza 3) prije njihove raspodjele
na nosioce troškova odnosno na radne naloge. 3. Primjena metoda raspodjele OTP sa sporednih i pomoćnih mjesta na glavna mjesta troškovaPostoji više metoda za raspodjelu OTP servisnih odjela na proizvodne pogone. Najčešće se koriste tri metode i to:
Direktna metoda koristi se za raspodjelu opštih troškova proizvodnje
servisnih odjela na proizvodne pogone tako da se zanemari pružanje usluga
jednog servisa drugome. Dakle, kod ove metode nema priznavanja recipročnog
pružanja usluga jednog servisa drugome što je nedostatak metode. Prednost
ove metode je jedino u jednostavnosti postupka. 4. Raspodjela OTP s glavnih mjesta troškova na nosioce troškovaNakon raspodjele opštih troškova proizvodnje sa sporednih
i pomoćnih mjesta na glavna mjesta troškova slijedi njihova raspodjela
na nosioce troškova (4. faza računovodstvenog postupka sa troškovima).
Krajnji cilj raspodjele OTP na nosioce troškova, po pravilu na radne naloge
(analitičko knjigovodstvo konta 6000 Proizvodnja), je utvrđivanje troška
proizvoda po jedinici ili mjeri za procjenu vrijednosti proizvodnje i
gotovih proizvoda. Da bi se realizovala faza raspodjele OTP na radne naloge
potrebno je definisati stope dodatka OTP.
Računanje stope dodatka na temelju planiranih OTP posebno se naglašava
od strane manadžmenta. Naime, manadžment ne može čekati kraj računovodstvenog
perioda da bi raspolagao podacima o stvarnim opštih troškova proizvodnje
budući da treba imati tokom perioda sve relevantne podatke za utvrđivanje
buduće prodajne cijene.
Zaključak Trošak, u najširem smislu riječi, predstavlja novčani izraz
upotrijebljenih resursa koji se koriste u svrhu postizanja određenog cilja
ili ostvarivanja učinka (npr. proizvodnja proizvoda ili pružanje usluga). Literatura
|